Naast zijn hallucinogene eigenschappen staat LSD erom bekend merkbare effecten te hebben op emotie. Dit is een van de redenen waarom psychedelica in de jaren vijftig en zestig werden gebruikt bij psychotherapie, onder de hypothese dat ze emotionele bevrijding en inzichten helpen bereiken [1][2]. Muziek kan op soortgelijke manier emoties oproepen en was ook een onderdeel van psychedelica-ondersteunde psychotherapie, ter bevordering van emotionele prikkeling en verlossing, en om te helpen ‘piek’- of spirituele ervaringen op te roepen [3][4]. Mendel Kaelen, als neurowetenschapper werkzaam bij het Imperial College te Londen en OPEN bestuurslid, en zijn collega’s, voerden een onderzoek [5] uit met als doel de significantie van muziek bij psychedelica-ondersteunde psychotherapie te verkennen. Het onderzoek richtte zich op het toetsen van de hypothese dat de emotionele reactie op muziek wordt versterkt door LSD, gebruikmakend van een placebo-gecontroleerde opstelling. Het onderzoeksteam onderzocht ook de rol van muziek bij het opwekken van piek- of spirituele ervaringen.
Tien deelnemers woonden twee onderzoeksdagen bij. Op een van die dagen kregen ze een placebo (10ml zoutoplossing), terwijl ze op de andere dag tussen 40 en 80 μg LSD kregen, met ongeveer een week ertussen. Het ontwerp was enkelblind, wat betekent dat de deelnemers niet wisten in welke toestand ze verkeerden, maar de onderzoekers wel. Deelnemers luisterden naar een afspeellijst van vijf verschillende instrumentele nummers (voornamelijk neoklassiek en ambient) op beide onderzoeksdagen, waarbij de volgorde van de nummers door de deelnemersgroep heen evenredig werd verdeeld. Om de emotionele reactie op de muziek vast te stellen, werden deelnemers gevraagd hoezeer ze emotioneel werden beïnvloed door de muziek. Hun antwoorden vormden de hoofdzakelijke uitkomst van het onderzoek. Verder werd de Geneva Emotional Music Scale (GEMS-9) gebruikt om de specifieke factoren van de emotionele ervaringen van de deelnemers te onderzoeken, bestaande uit 9 subcategorieën van emotie (verwondering, transcendentie, kracht, zachtheid, nostalgie, vredigheid, speelse activering en spanning). De resultaten lieten zien dat de gemiddelde scores voor emotionele respons op muziek significant hoger waren voor de LSD-toestand dan voor de placebo. Daar bovenop bleek dat alle negen factoren van de GEMS-9 hoger scoorden bij de LSD-toestand dan bij de placebo, met significante toenames bij de aspecten “verwondering”, “transcendentie”, “kracht” en “zachtheid”. Verbandzoekende analyses lieten een significante positieve relatie zien tussen de aangegeven intensiteit van de effecten van de toegediende middelen en de emotionele prikkeling door de muziek.
De bevinding dat LSD de emotionele reactie op muziek versterkt ondersteunt de populaire aanname dat muziek meer betekenis heeft onder invloed van psychedelica. Overstijgings-emoties (transcendentie) en gevoelens van verwondering worden van oudsher gezien als kernelementen van spirituele of piekervaringen [6][7]. Hieruit leidden de onderzoekers af dat de combinatie van LSD en muziek de kans op het hebben van spirituele of piekervaringen kan vergroten. Bovendien is van deze ervaringen in het verleden aangetoond dat ze in verband kunnen worden gebracht met blijvende verbeteringen in gevoelens van welzijn en levensblijheid [8] en ook met toenames in de persoonlijkheidseigenschap van openheid [9], wat de opvatting ondersteunt dat muziek een belangrijk element in psychedelisch-ondersteunde therapie is.
Aangezien dit een pilot-onderzoek is, zijn er beperkingen aan verbonden. Een kleine populatievertegenwoordiging en de selectie van muziekgenres betekenen dat de resultaten niet kunnen worden gegeneraliseerd voor een grotere bevolkingsgroep. Ook kunnen de deelnemers hebben geraden wat het doel van het onderzoek was, wat betekent dat de resultaten zouden kunnen voortkomen uit hun eigen verwachtingen, of die van de onderzoekers. Daarbij zouden de resultaten ook alleen aan het effect van LSD kunnen worden toegeschreven, in plaats van aan het specifieke effect van muziek in combinatie met het middel.
Op de vraag naar de implicaties van zijn onderzoek voor toekomstige studies, zei dhr. Kaelen ons dat dit slechts bescheiden eerste stapjes zijn in het bijdragen aan een door bewijs geschraagde aanpak van psychedelische therapie. “Het is belangrijk om de discussie aan te gaan over de rol van muziek, en meer algemeen over het belang van de juiste setting, bij psychedelische therapie,” zegt Kaelen. “Vanwege de beperkingen van dit onderzoek moeten toekomstige studies andere ontwerpen en meer gedetailleerde onderzoeksvragen bedenken.” Kaelen noemde ook reeds aangevangen onderzoeken door het Imperial College, waarbij onder andere gebruik wordt gemaakt van hersenscans zoals fMRI en MEG, en die zich richten op de vraag welke hersenmechanismen hierbij betrokken zijn. Hij legde ook de nadruk op het belang van het vertalen van elementen naar klinisch werk. “Een klinisch onderzoek, dat momenteel aan het Imperial College gaande is, maakt gebruik van psilocybine voor behandelings-resistente depressie. Een deel van dit onderzoek kijkt naar de rol van muziek, wat hopelijk zal bijdragen aan een dieper inzicht in hoe muziek en psychedelische therapie samenwerken.”
[1] Busch AK, Johnson WC (1950) L.S.D. 25 as an aid in psychotherapy; preliminary report of a new drug. Diseases of the nervous system 11: 241-243
[2] Leuner HC (1983) Psycholytic therapy: Hallucinogenics as an aid in psychodynamically oriented psychotherapy In Psychedelic Reflections, ed. Grinspoon L & Bakalar JB, pp. 177-192: Human Science Press
[3] Bonny HL, Pahnke WN (1972) The use of music in psychedelic (LSD) psychotherapy. Journal of music therapy: 64-87
[4] Grof S (1980) LSD Psychotherapy. Hunter House Publishers, US
[5] Kaelen et al. (2015) LSD enhances the emotional response to music . Journal of Psychopharmacology
[6] Maslow AH (1993) The Farther Reaches of Human Nature. Arkana
[7] Richards WA (2009) The rebirth of research with entheogens: lessons from the past and hypotheses for the future. The Journal of Transpersonal Psychology Vol. 41: 139-150
[8] Griffiths RR, Richards W, Johnson MW, McCann U, Jesse R (2008) Mystical-type experiences occasioned by psilocybin mediate the attribution of personal meaning and spiritual significance 14 months later. Journal of psychopharmacology 22: 621-632
[9] MacLean KA, Johnson MW, Griffiths RR (2011) Mystical experiences occasioned by the hallucinogen psilocybin lead to increases in the personality domain of openness. Journal of psychopharmacology 25: 1453-1461
