Onderzoek met autistische kinderen en tieners was een veelbelovend en controversieel onderzoeksgebied tijdens de eerste golf van onderzoek naar psychedelische stoffen. De eerste onderzoeker die dit in het huidige tijdperk weer oppikte was Alicia Danforth. Momenteel onderzoekt ze onder begeleiding van Charles Grob het effect van therapie met MDMA op sociale angst bij volwassenen met een autismespectrumstoornis.

Hoe ben je begonnen met dit werk?

Het is geen alledaags verhaal. Ik ben in het midden van mijn carrière van baan gewisseld. Toen ik werkte als projectmanager voor een softwarebedrijf, hadden collega’s het tijdens een avondje uit over het nemen van xtc op raves. Ik was geïntrigeerd, omdat degenen die het al hadden gedaan er zo positief over waren. Maar omdat ik was blootgesteld aan alle propaganda maakte het me ook nerveus, en dacht ik dat de programmeurs misschien wel hun hersenen kapot aan het maken waren. Het was belangrijk voor mij om onderzoek te doen naar xtc zodat ik ze kon laten weten waarom ze het beter niet zouden gebruiken. Dus kocht ik het boek van Julie Holland: Ecstasy: The Complete Guide. Ik beleefde een kantelmoment toen ik de verhalen las die waren geschreven door jonge mannen die gediagnosticeerd waren met schizofrenie. Ze hadden het over wat ze hadden opgestoken van hun ervaringen met xtc, hoe het ze hoop gaf, hoe het ze hielp te voelen dat ze mogelijk connectie met anderen zouden kunnen ervaren en zich normaler zouden voelen. Er werd iets wakker in mij. Ik kon niet accepteren dat een stof die miljoenen mensen hebben gebruikt en zoveel van hen, die verder geen effectieve steun of behandelingen kregen, geholpen had, illegaal was en niet kon worden bestudeerd door onderzoekers in gerenommeerde instellingen.

Dus belde ik Dr. Holland en vertelde ik haar dat ik wilde helpen om mensen te informeren en wetenschappelijk onderzoek te promoten. Ze stuurde me door naar Rick Doblin bij MAPS, die me doorverwees naar Dr. Charles Grob van het Los Angeles Biomedical Research Institute aan het Harbor-UCLA Medical Center. Het was zo’n geval waarbij alles in het leven op elkaar aansluit, omdat ik net een baan had gekregen in de buurt van het kantoor van Dr. Grob, waar hij op dat moment onderzoek deed naar het effect van psilocybine bij mensen met angst voor het levenseinde. Ik benaderde hem als iemand zonder kwalificaties, enkel om hem vrijwillig te helpen bij wat hij aan het doen was. We keken naar de mogelijkheden en kwamen erachter dat ik hem kon helpen met PowerPoint-presentaties. In een tijdperk waar mensen hun presentaties gaven op hun laptops, gebruikte hij nog steeds een diaprojector! Terwijl ik voor hem werkte kreeg ik de kans om mezelf te verdiepen in de literatuur, in de geschiedenis en de wetenschap, en bij iedere stap geraakte ik nog meer geïntrigeerd en geïnspireerd om meer te doen. Na zo’n twee jaar moest zijn onderzoeksassistent voor de psilocybinestudie ergens anders heen, en was het team dus onvolledig. Ze dachten dat het onderzoek moest worden gestaakt, omdat er verder niemand beschikbaar was, totdat Rick voorstelde om mij als onderzoekscoördinator aan te nemen. Tegen die tijd had ik al wat ervaring opgedaan tijdens harm reduction-werk op Burning Man en soortgelijke evenementen, waar ik als vrijwilliger steun bood aan mensen die onder invloed een moeilijke ervaring hadden, en ik erachter kwam dat ik het werk aankon. Ik had al een aantal extreme situaties meegemaakt en ik kon omgaan met freakouts. Ik had eerder ook als journaliste gewerkt, waarbij ik mensen interviewde over hun verhalen, luisterde naar mensen die hun levenservaringen vertelden, en als projectmanager was ik goed met budgetten, schema’s, toewijzing van middelen en takenlijsten. Al bij al bleek dat ik goed zou passen binnen het onderzoeksteam. Ik kon niet als psychotherapeute werken tijdens dat onderzoek, omdat ik daar niet voor opgeleid was, dus deed ik niks waar ik geen kwalificaties voor had.

Ik denk dat mijn meest waardevolle en essentiële toevoeging aan het team was dat ik een vrouw was, omdat de andere twee begeleiders mannen waren en het belangrijk is een adequate man-vrouw-balans te hebben. Mensen die hun dood naderen verlangen vaak naar een moederfiguur. Ik deed ook verschillende dingen zoals het voorbereiden van de kamer, waarvoor ik bloemen meebracht, decoreerde, ik probeerde een gevoel van comfort en veiligheid te creëren en te zorgen voor een aantal dingen zoals de deelnemers tijdig doen drinken. Ik werd getraind in het gebruik van de machine die de hartslag en dergelijke weergeeft. Ik was een luisterend oor, hield handen vast of haalde een lichte maaltijd, maakte notities van de sessies en dat soort dingen… maar ik voerde geen psychotherapie uit.

Na dat psilocybineonderzoek met Charles Grob ben je verder gegaan met een studie psychologie aan het Institute of Transpersonal Psychology, waar je je proefschrift hebt geschreven over xtc-gebruik onder volwassenen met autisme. Waar kwam in eerste instantie je interesse voor autisme vandaan?

Vijf maanden nadat ik begonnen was met het psilocybineonderzoek werd ik gediagnosticeerd met borstkanker. De kanker was agressief, maar hij was ontdekt voordat er uitzaaiingen waren. Maar deze confrontatie met de dood bracht allerlei existentiële kwesties voor mij naar boven. Ik bedacht dat als ik het overleefde, ik een gediplomeerde psychologe zou worden en zou doen wat ik kon om te blijven bijdragen aan de psychedelische wetenschap. Ik bracht zelfs huiswerk mee naar het hematologielab en studeerde met het infuus in mijn arm. Het was motiverend! Op dat moment was ik begin veertig en koos ik het Institute of Transpersonal Psychology vanwege Stan Grof’s betrokkenheid bij het ontstaan van de transpersonele psychologie, en omdat een aantal mensen aan de kernfaculteit betrokken waren bij de eerste golf van psychedelisch onderzoek. Als ik jonger was geweest, was ik naar een veel grotere en meer prestigieuze en erkende school gegaan. Als jonge mensen mij vragen om advies, zeg ik: ga naar de beste school en probeer de best mogelijke kwalificaties te krijgen. Maar op mijn gevorderde leeftijd als student moest ik daar beginnen waar ik het proefschrift kon schrijven dat ik voor ogen had. En het volgen van een transpersonele opleiding was waardevol voor het klinische werk dat ik nu doe met ongewone staten van bewustzijn.

Mijn interesse voor autisme is ontstaan rond de tijd dat ik begon met vrijwilligerswerk voor Dr. Grob. Hij nodigde mij uit bij een bijeenkomst voor mensen met interesse in psychedelisch onderzoek. Het vond een keer per maand plaats, en allerlei soorten mensen kwamen bijeen: chemici, activisten en mensen met diverse andere achtergronden. Tijdens mijn eerste bijeenkomst ontmoette ik Gary Fisher. Hij was een psycholoog uit Californië die in de jaren zestig met LSD en psilocybine had gewerkt met kinderen met autisme. Zijn werk fascineerde mij. Hij was een erg warm, innemend en creatief persoon. Die ontmoeting plantte het zaadje. Toen ik het onderwerp van mijn proefschrift moest bepalen, wist ik op dat moment dat ik me op geen enkele manier nog wilde bezighouden met kanker. Ik was aan het eind van mijn behandeling en wilde zelfs het woord niet eens meer horen. Ik dacht diep na over welke groepen onderbelicht waren en worstelden met moeilijk te behandelen mentale stoornissen, en wie het ontbrak aan effectieve behandelingsmogelijkheden. Tijdens een van die dromerige momenten dacht ik: Wat gebeurt er met mensen met het Aspergersyndroom als ze xtc nemen? Het leek op dat moment op een grote openbaring, maar als je er over nadenkt is het nogal een logische vraag.

Het internet was ondertussen een belangrijk trefpunt geworden voor een diverse en groeiende autismegemeenschap, dus keek ik naar wat mensen hier allemaal vertelden. Een van de eerste dingen die ik las was het verhaal van een jongeman die alles op een rijtje had gezet en xtc had gebruikt als hulp met zijn sociale uitdagingen. Hij ging bewust naar een feestje waar hij de xtc nam en had het geweldig naar zijn zin. Maar op een gegeven moment werd iedereen dronken en rumoerig en werd deze chaos oncomfortabel voor hem, dus ging hij verder naar een nachtclub. Toen deze vervolgens sloot, voelde hij zich zo verslagen dat hij ’s nachts de straat op ging, in de hoop met iemand te kunnen praten. En ook hier reageerde ik met mijn gevoel op iemands onnodige pijn: waarom is deze jongeman, die slechts menselijk contact wil, genoodzaakt om ’s nachts door de straten te zwerven? Dit is gewoon verkeerd. Als maatschappij moeten we meer weten over hoe we mensen kunnen steunen die verbondenheid willen maar wie het daarvoor aan natuurlijke vaardigheden ontbreekt. Dus besloot ik om mijn best te doen om bruggen te bouwen binnen de autismegemeenschappen en zoveel te leren als ik kon zodat ik mensen kon interviewen met een voldoende graad van zekerheid dat ze de waarheid spraken. Als eerste stap besloot ik om een inductief onderzoek met gemengde methoden te doen, met de nadruk op kwalitatieve data. Ik leerde van autistische volwassenen waar ze mee worstelden en wat ze wilden. Vervolgens documenteerde ik wat ze deelden zo objectief mogelijk door een thematische inhoudsanalyse toe te passen.

Wat heb je hieruit geleerd?

De samenvattingen van de kwalitatieve data zijn erg interessant om te lezen. Ik heb grafieken gemaakt om de hoge percentages mensen te laten zien die dingen zeiden als: “Ik ben meer op mijn gemak in sociale omstandigheden”, of “Ik kan beter mijn emoties uiten”. Een aantal van de tabellen lijken te mooi om waar te zijn. De data zijn nauwkeurig gerapporteerd, maar gedeeltelijk vanwege zelfselectie-onzuiverheid was het waarschijnlijker dat mensen met een positieve ervaring een rapportage uitbrachten. Ik maakte me zorgen over de negatieve ervaringen, waar misschien minder verslagen van binnenkwamen. Dus verwijderde ik een aantal vragen over positieve effecten en hengelde ik meer naar de negatieve ervaringen om een evenwicht te behouden. Maar er was gewoon slechts een klein percentage negatieve verslagen.

Sommige mensen zijn duidelijk non-responders. We hebben dat in klinisch onderzoek gezien, en er zijn theorieën over verschillende enzymen en genen die invloed hebben op het metabolisme. Naarmate er meer onderzoek wordt gedaan, denk ik dat er een percentage mensen, van misschien rond de 10-15%, zal kunnen worden vastgesteld die er een atypisch metabolisme op nahouden. Er zijn bijvoorbeeld mensen die MDMA gebruiken van dezelfde partij als anderen, maar wanneer iedereen liefdevol aan het knuffelen is, voelen zij zich slechts alsof ze een sterke kop koffie hebben gedronken, zonder sterke empathogene effecten. Wanneer je met deze mensen praat, zeggen ze vaak dat ze hogere doseringen verdovingsmiddelen nodig hebben of andere atypische reacties op medicatie vertonen.

De thema’s die naar voor kwamen uit de – voornamelijk kwalitatieve – onderzoeksdata uit mijn scriptie waren in vijf groepen samen te brengen, ik noemde ze de “vijf C’s” als geheugensteun. De types van gemelde veranderingen hingen vaak rondom moed (courage) of vertrouwen (confidence), dat is de eerste C. Ik gebruik graag de analogie met de Tovenaar van Oz. De verandering die kan plaatsvinden kan lijken op die van de bange leeuw, die zijn moed weer vindt: alsof je je moed altijd al had, maar ervan vervreemd was geraakt en ze weer terugvond. Die toename in moed is haast lichamelijk te voelen: “Ik was dapper”, “Ik kon dansen”, “Ik kon flirten”, “Ik kon zeggen wat ik nooit durfde te zeggen”, of “Ik kon mensen bellen om iets sociaals te gaan doen”. De volgende C is communicatie: nadat Dorothy en de vogelverschrikker de tinnen man hadden geolied kon hij vrijer praten en gebaren. Er is een toename in communicatiegemak en een beter luistervermogen. Veel mensen zeiden dat het voelde alsof ze lichaamstaal konden interpreteren of alsof ze veel beter in non-verbale communicatie konden participeren. Een andere C is connectie: zoals verbondenheid met familieleden, het op een andere manier begrijpen van mensen met wie ze een significante connectie hebben, ze staan meer open voor fysieke intimiteit, of ervaren meer verbinding binnen een groep in plaats van zich geïsoleerd te voelen. Meer dan een persoon beschreef dit hervonden gevoel van connectie vergelijkbaar met hoe de tinnen man zich bewust werd van zijn hart dat er altijd al was. De vierde C staat voor gemeenschap (communion), wat verder ging dan connectie, een soort dieper gevoel van delen, misschien zelfs met spirituele connotaties. Het gevoel hebben deel te zijn van iets groters, een eenheid van bewustzijn of een piekervaring van een gevoel van diepgaande empathie. De laatste C was het meest verrassend: helderheid (clarity) of kalmte (calm). Helderheid van mentale en emotionele processen. Dit effect was iets dat eerder uniek leek voor deze populatie, in vergelijking met wat neurotypische mensen te melden hebben. Veel geïnterviewden zeiden dingen als: “Mijn hersenen waren voor het eerst in mijn leven stil.” Of: “Ik kon me op een ding tegelijk concentreren”. “Mijn innerlijke wereld was helder”. “Ik kon me perfect focussen, mijn gedachten werden rechtgetrokken”. Dit laatste thema was voor mij echt opvallend, omdat ik het niet had verwacht, afgaande op de andere ervaringen waarover ik had gelezen.

Is het niet moeilijk voor autistische mensen om iets illegaals te doen door MDMA te gebruiken? Is dat geen belemmering voor ze?

Autistische volwassenen zijn een zeer heterogene populatie, iedereen is uniek, dus ik probeer niet meer in stereotypen te denken. Maar ja: in een cirkeldiagram dat alle autistische volwassen moet voorstellen, is er een groot deel dat in de meeste gevallen liever de regels volgt. Een ander, gerelateerd, segment bestaat uit mensen die zich sterk identificeren met hun cognitie: hun gedachten zijn op een bepaalde manier gelijk aan hun Zelf. Dus voor hen is het een afschrikwekkend idee om iets te doen wat hun cognitieve processen kan aantasten. Maar die grenzen gelden niet voor iedereen. Er zijn veel mensen binnen het autismespectrum die aandacht besteden aan wat de wetenschap hier allemaal over te zeggen heeft. Toen ik ze bijvoorbeeld vroeg over de kwaliteit van de MDMA die ze namen, was ik verrast over het aantal jonge respondenten die zeiden dat ze een Marquis reagens hadden gebruikt om het te testen. Ze waren erg goed op de hoogte. Dus wetenschap is wetenschap, en als de data een ander verhaal vertellen, volgen ze de feiten. Ook hebben veel mensen hun eigen ervaringen in de echte wereld die invloed hebben op hoe ze over MDMA denken. Het kan zijn dat ze vrienden hebben gezien die na een fantastische ervaring veranderd waren. Sommige mensen gaan ervoor, anderen laten het links liggen.

Laten we het hebben over jouw eigen klinisch onderzoek, dat werd ondersteund door dit proefschrift. Je bestudeert de effecten van MDMA-ondersteunde therapie voor sociale angst bij autistische volwassenen. Waarom kunnen deze mensen niet worden geholpen met andere, meer conventionele methoden – vooral voor sociale angst, waarvoor er veel medicatie bestaat?

Er bestaat onderzoeksliteratuur waarin gesuggereerd wordt dat de receptoren in autistische hersenen bijvoorbeeld atypisch reageren op benzodiazepines. Er zijn structurele verschillen in de hersenen, en er is niet zoiets als een uniform autistisch brein. En het klopt ook wel als je er over nadenkt: conventionele psychodynamische therapie heeft haar effectiviteit niet echt bewezen voor mensen binnen het autismespectrum. Helaas kregen in het verleden de autistische cliënten hier de schuld van, er van uitgaande dat ze zichzelf niet kunnen uiten of verbinden. Maar ik heb mijn blik verlegd naar de clinici die nooit de moeite hebben genomen om te leren beseffen hoe het is om autistisch te zijn. Dus ben ik de obstakels voor therapie gaan beschouwen als een wederzijdse uitdaging tot inzicht. Veel autistische cliënten, en ik generaliseer hier, zijn erg pragmatisch. Ze willen instrumenten om een probleem aan te pakken dat ze in het hier en nu ervaren. Ze kunnen in eerste instantie minder geïnteresseerd zijn in het praten over wat ze hebben meegemaakt toen ze vijf jaar oud waren. Het proces waarbij wordt gewerkt met archetypes en analogieën en metaforische concepten is misschien niet zo effectief voor hen. Om een noodzakelijke empathische therapeutische band te bewerkstelligen zijn er misschien langs beide kanten uitdagingen.

In ons onderzoek gebruiken we psychoeducatie om mindfullnessvaardigheden aan te leren, gebaseerd op dialectische gedragstherapie (dialectic behavioural therapy of DBT), ontwikkeld door Marsha Linehan. DBT werd ontwikkeld om interpersoonlijke relaties, emotionele regulering en angsttolerantie effectiever te maken. Dit zijn sociale aanpassingsvaardigheden die vaak uitdagend zijn voor mensen binnen het autismespectrum, dus we dachten dat dit type therapie goed zou passen. Het is zo fundamenteel, en behulpzaam in verschillende domeinen. We hebben het mindfulnessmodule aangepast en het toegepast op een onderzoekssetting, omdat het een praktische levensvaardigheid is. Er zijn data die laten zien dat mindfulnesstherapieën effectief zijn voor mensen met autisme, en het creëert een vocabulaire dat we kunnen gebruiken tijdens sessies om deelnemers doorheen veranderde bewustzijnsstaten te helpen navigeren. Op die manier kunnen we de dialoog met ze behouden als ze zich voor het eerst in een nieuwe staat van bewustzijn bevinden waarin ze dingen niet uit kunnen spreken, door ze vragen te stellen als: “Wat doet je redelijke geest nu? En beschrijf eens wat de emotionele geest doet. Als je niet weet wat je nu moet doen, aanschouw dan slechts de ervaring. En als je er klaar voor bent, beschrijf dan wat je hebt geobserveerd.” Geen enkele deelnemer aan ons onderzoek had ooit eerder MDMA gebruikt, en we zien indicaties dat mindfulnessconcepten ze kunnen helpen navigeren door de MDMA-ervaring, zeker de eerste keer.

Op neuropsychologisch vlak zijn veel van de meest veelbelovende recente bevindingen gedaan binnen het gebied van de GABA-receptoren. Als dopamine te vergelijken is met het gaspedaal van een auto en dingen kan versnellen, is GABA als het rempedaal waarmee dingen stil kunnen worden gelegd. Recent onderzoek suggereert dat autistische hersenen dezelfde hoeveelheid GABA beschikbaar hebben als typisch ontwikkelende hersenen, maar de receptoren werken anders, zodat de rem niet zo makkelijk te bedienen is. Dit maakt het moeilijker om externe input uit te filteren en dus om te concentreren. Enkel GABA toevoegen werkt niet, omdat het verschil niet te maken heeft met hoeveelheid, maar met de manier waarop het gebruikt wordt. Ik denk dat het GABA-onderzoek ooit zal kunnen uitleggen waarom MDMA nuttig kan zijn voor autistische hersenen op manieren die uniek zijn voor die populatie. Maar eerst is er meer onderzoek nodig.

Eerder had je het over Gary Fisher. Hoe kijk je naar zijn onderzoek met autistische kinderen en tieners in de jaren 60, en wat heb je ervan geleerd?

Ik heb geleerd dat die methodologie vandaag de dag nooit goed zou zijn gekeurd. Een aantal van die onderzoeken waren weerzinwekkend! Ze stopten erg jonge, niet-sprekende kinderen in een kamer, gaven ze hoge doses en observeerden ze van achter een eenzijdige spiegel. De kinderen konden geen verbale toestemming geven, ze konden hun ervaringen niet verwoorden, ze konden niet om hulp vragen. Dus ik ben geen voorstander van het herhalen van deze onderzoeken.

Maar als je kijkt naar de verzamelde data, waren er meer positieve resultaten dan negatieve reacties, en dit kwam terug in het gedrag dat werd beschreven: glimlachen, lachen, kijken, fysiek contact zoeken, spel initiëren. Eigenlijk geldt dat voor de meeste populaties de set en setting invloed zullen hebben op de resultaten: sommige mensen zullen een moeilijkere ervaring hebben met hogere doseringen ongeacht wat je doet, en sommigen zullen in een euforische staat terechtkomen. Gary Fisher was getraind in klassieke psychoanalyse en psychodynamische benaderingen. Hij had zijn onderzoeksteam LSD laten nemen als onderdeel van hun training, zodat ze meer verbonden waren als team en meer empathische resonantie zouden hebben met de deelnemers aan het onderzoek. Hij had een veel meer humanistische, psychodynamische benadering, in tegenstelling tot het klassieke medische model waarbij parameters en gedrag in de gaten worden gehouden. Hij zag het belang van ondersteunende psychotherapie en van het scheppen van therapeutische relaties tussen de onderzoekers en de patiënten.

MDMA is nooit gebruikt tijdens de eerste golf van psychedelisch onderzoek. Waarom verkoos je MDMA boven andere, ‘klassiekere’, psychedelica?

Omdat MDMA bekendstaat voor zijn sociale effecten in klinische en niet-klinische omstandigheden. Voordat ik aan mijn opleiding psychologie begon, had ik ten onrechte het idee dat mensen met de diagnose Asperger geen empathie konden ervaren. Dat was wat me was verteld. Deze onterechte aanname functioneerde als een soort katalysator, maar ik ben anders gaan denken over autisme en empathie. Empathie is een brede overkoepelende term die veel domeinen van de menselijke cognitieve en emotionele ervaring omvat. Tegenwoordig ben ik geïnteresseerd in het onderzoek van Markram en Markram naar de Intense World Theory. In sommige gevallen kunnen sommige aspecten van empathie overmatig aanwezig zijn bij mensen met autisme. Aan de hand van de contacten die ik met autistische volwassenen heb gelegd kan ik je verzekeren dat veel van hen erg empathisch zijn. Het is vaak uitdagend voor ze omdat ze te veel voelen. Voor anderen is het moeilijk te begrijpen wat een ander denkt of voelt, maar als iemand om wie ze geven gekwetst is, zijn zij dat ook. Of als ze wordt uitgelegd hoe iemand zich vanbinnen voelt, kunnen ze daar om geven. In sommige gevallen zijn ze minder geneigd om subtiele, non-verbale hints te begrijpen. Dus er is een breed spectrum van manieren waarop mensen empathie kunnen ervaren, en ik ben niet op een kruistocht om empathie te implementeren met een pil. Maar er zijn ook andere manieren waarop MDMA-ondersteunde therapie nuttig kan zijn. Om bijvoorbeeld de prettige gevoelens van aanraking te ervaren, wat een uitdagend gebied kan zijn voor veel mensen binnen het spectrum, of om zich, voornamelijk op emotioneel gebied, beter verbaal te kunnen uiten. Resultaten uit andere onderzoeken laten zien dat MDMA meerdere positieve effecten kan hebben. Dus laten we de wetenschappelijke methode toepassen, samenwerken met autismegemeenschappen, en erachter komen of dit ook het geval is voor autistische volwassenen of niet.

Bijna alle deelnemers zijn nu behandeld. Kan je ons wat vertellen over de resultaten?

Omdat het een beperkt pilotonderzoek was om de uitvoerbaarheid en veiligheid te bekijken, en omdat het gaat om een gesponsord onderzoek, heeft de sponsor [fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][MAPS, red.] de verplichting om de eerste resultaten te bekijken en te bepalen of we schade berokkenen. Als we kijken naar de resultaten van de eerste deelnemers, suggereren de gegevens dat we veilig verder kunnen gaan en dat de vroege trends neigen naar positieve resultaten. Dat is eigenlijk alles wat ik weet, omdat de onderzoekers nog steeds blind zijn voor de primaire metingresultaten. We houden wel een aantal van de andere evaluaties in de gaten. Om veiligheidsredenen bekijken we secundaire uitkomstmaten voor toestanden als stemming, stress en angst. We kijken ook naar factoren als zelfrespect, alexithymie (het onvermogen om emoties te identificeren of ze in woorden te uiten), de regulering en uiting van emoties,… Misschien zijn er andere resultaten dan de scores voor sociale angst die het nut van toekomstig onderzoek ondersteunen, tenminste, dat hopen we. Maar dat is helaas alles wat ik op dit moment kan zeggen.

Wat is je algemene indruk van het verloop van de sessies?

Over het algemeen zijn de volbrachte sessies erg goed gegaan. We hebben geen ernstige ongewenste voorvallen gehad, en er waren geen gevallen waar medische interventie nodig was. De hartslag en bloeddrukmetingen zijn nooit zorgwekkend geweest. Het is belangrijk om te begrijpen dat we met lagere doseringen werken, onder andere omdat een gedeelte van de input van mijn proefschriftonderzoek suggereerde dat op z’n minst een aantal individuen binnen het autismespectrum mogelijk gevoeliger kunnen zijn voor de effecten van MDMA, en hogere doseringen kunnen te stimulerend zijn en stress veroorzaken. Dit is een onderzoek om de dosering te bepalen, dus we nemen niet aan dat wat optimaal is voor een typisch ontwikkeld brein ook het beste is voor een autistisch brein. De eerste groep van zes patiënten kreeg 75 mg met een uitloop naar 100 mg, en de tweede groep van zes patiënten begon met 100 mg, en als ze dat goed tolereerden, gingen ze verder tot 125 mg. Iedereen tolereerde de verhoging, en niemand had een vervelende medisch negatieve ervaring die ons ervan zou weerhouden om de dosis te verhogen.

Over het algemeen was dat wat we hebben gezien positief en bemoedigend. De reacties zijn erg breed, van personen die als “non-responder” een minimale reactie hadden, tot anderen die meer transformatieve ervaringen hadden. Het is mogelijk dat sommige patiënten positief reageerden op placebo omdat ze nooit eerder psychotherapeutische hulp hadden ontvangen. Bij dit onderzoek onthullen we alle resultaten na zes maanden, om te bepalen wie geschikt is om verder te gaan naar Fase 2, dus ik weet in sommige gevallen wie de placebo en wie de MDMA had gekregen, en we hebben een breed scala aan reacties gezien. Dus het komt allemaal neer op de data. We zullen het grootste gedeelte van de initiële data voor Fase 1 in augustus 2016 hebben. Ik denk dat de publicatie op zich laat wachten tot begin 2017 op z’n vroegst.

Alicia Danforth is een van de sprekers op de ICPR conferentie, georganiseerd door Stichting OPEN.

[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]

[fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”]

‘Neuropsychedelia: The Revival of Hallucinogen Research since the Decade of the Brain’, Nicolas Langlitz’ boek uit 2013 over de wederopstanding van psychedelisch onderzoek, geeft een fascinerende analyse van hoe psychedelica opnieuw onderwerp zijn geworden van laboratoriumonderzoek met menselijke deelnemers. Volgens Langlitz heeft het ‘decennium van de hersenen’ (denk aan de jubelstemming over het menselijk genoomproject in de jaren ’90) legitimiteit verschaft aan een nieuw kader voor het onderzoek naar psychedelica, met een belofte van ‘moksha in het tijdperk van de soma’. Het boek volgt psychofarmacologische ontwikkelingen sinds de jaren ’90 aan de hand van twee belangrijke locaties – het laboratorium van Franz X. Vollenweider voor menselijk onderzoek in Zürich en Mark A. Geyers dierenlab in San Diego. Langlitz’ etnografische materiaal is verweven met historische analyses en vragen over psychedelica, technologische bemiddeling en mysticisme, en biedt een overtuigend verhaal over hoe we in de huidige situatie zijn aangekomen. Neuropsychedelia is een prachtig en verhelderend boek voor wie geïnteresseerd is in het groeiende veld van psychedelisch onderzoek, waar het vandaan komt, en wat erbij op het spel staat.

Wat vond u tijdens uw onderzoek opmerkelijk?

Ik ging er in eerste instantie van uit dat er heel verschillende interpretaties waren van de werking van psychedelische medicijnen: enerzijds heb je de ‘hallucinogene’ opvatting – drugs die hallucinaties oproepen, een complete breuk met de realiteit. Het is een verkeerde term, want mensen hebben bijna nooit echte hallucinaties met psychedelica, maar hij geeft wel richting aan de praktijk van het onderzoek gebaseerd op modelpsychose. Anderzijds was er de psycholytische interpretatie, vooral in de Europese psychotherapie, die aannam dat deze middelen toegang gaven tot het onbewuste. De conceptualisering als ‘psychedelica’ viert nog altijd hoogtij. Die gaat ervan uit dat deze stoffen ons in contact brengen met een kosmisch bewustzijn dat oneindig veel groter is dan onze individuele geesten. Ik dacht dat mensen zichzelf zouden opstellen in kampen van de ene dan wel van de andere interpretatie. Filosofisch gezien leken ze mij nogal onverenigbaar. Dus ik stond perplex dat, elke keer dat ik deze logica achter mijn onderzoek te berde bracht, het trachten te begrijpen hoe men door deze onverenigbaarheid heen navigeerde, mensen gewoon hun schouders ophaalden, en me zeiden dat ze al deze interpretaties gewoon tegelijk konden bezigen.

Hoe kan dat?

Psychedelica zijn geen middelen die gewoon één ding doen. Hun werking is zeer afhankelijk van de context waarin ze gebruikt worden. Ze openen echt verschillende dingen bij verschillende mensen. Ze kunnen ook dingen sluiten, zoals dat gebeurt bij psychotische reacties, die ook voorkomen. Bovendien is het een kwestie van dosis: het verschil tussen psychedelische en psycholytische therapie is altijd gerelateerd geweest aan de hoeveelheid van het middel dat therapeuten hun cliënten gaven. Het verschil in interpretaties heeft ook te maken met de verschillende facetten van deze substanties, en niet alleen met de mensen die ze beschouwen. Psychedelica lijken meer gezichten te hebben dan wat volgens de reguliere farmacologie mogelijk is.

Uw hoofdstuk ‘Enacting Experimental Psychoses’ (‘Experimentele psychoses veroorzaken’) laat hier op een heel mooie manier iets van zien. Ik denk dat men heel vaak hoort dat het verschil tussen psycholytische en psychedelische therapie er een is van dosis, terwijl het verschil tussen een mystieke en een psychotische ervaring wordt toegeschreven aan een diepgeworteld verschil in veronderstellingen.

Ik weet ook wel zeker dat het verschil tussen psycholytische en psychedelische ervaringen niet helemaal herleid kan worden tot een verschil in dosis. Het zal ook worden bepaald door de uiteenlopende therapeutische filosofieën die iemand met een psychoanalytische achtergrond met zich meebrengt, in vergelijking met iemand die bijvoorbeeld een achtergrond in transpersoonlijke psychologie heeft.

Meer algemeen geldt dat antropologen geconfronteerd worden met het probleem dat mensen vaak onsamenhangend zijn. We houden er allemaal verschillende overtuigingen op na, en tenzij je een academische beweegreden hebt om ze in samenspraak te brengen zodat je ze op een congres kunt verdedigen, leven we allemaal rustig door met onze inconsequente overtuigingen. Als je etnografie gebruikt om een filosofisch georiënteerde antropologie na te streven, dan kan dit verwarrend en zelfs frustrerend zijn, maar het maakt dit soort veldwerk tegelijkertijd interessant. Er bevinden zich spanningsvelden tussen de verschillende concepten die mensen hebben, en deze spanningen kun je door middel van gesprekken onderzoeken. Dit soort veldonderzoek gaat niet louter over het verzamelen van gegevens van zogenaamde informanten die het klappen van de zweep al kennen. Nee, ik deel vragen met mijn gesprekspartners, die zowel voor hen als voor mij van groot belang zijn, en we werken er samen doorheen. In het geval van Neuropsychedelia – meer bepaald met betrekking tot het werk dat ik in Vollenweiders lab deed – ging dat geweldig. Twee van de mensen die ik daar ontmoette reken ik nog steeds tot mijn meest dierbare vrienden.

Kunt u nog iets meer vertellen over de onsamenhangendheid die u aantrof in de interpretaties van de effecten van psychedelica?

Deze substanties zijn dingen met vele facetten, die verschillende effecten en toepassingen mogelijk maken. Doordat de psychoactieve effecten van het middel niet alleen worden veroorzaakt door de stof zelf, maar ook voortkomen uit interacties met de hersenen, persoonlijke situaties en overtuigingen van verschillende mensen, en uit interacties met de setting waarin het middel wordt gebruikt, etc., krijg je eigenlijk een meervoudigheid van psychoactieve effecten. Het is niet zo dat ik de loftrompet wil afsteken over logische inconsistentie. Ik denk gewoon dat wat op het eerste oog incoherent lijkt, kan worden verklaard als je in acht neemt hoe deze middelen werken.

Het project om deze middelen te verklaren – ziet u dat als een project om ze ‘coherent te maken’?

Ja. Ik denk dat je uiteindelijk wel een samenhangende verklaring kunt geven voor het feit dat mensen zulke uiteenlopende ervaringen hebben met deze stoffen. En daarbij hoef je niet te denken aan een uitleg in termen van de idee dat we allemaal in onze eigen wereld leven of een andere natuur hebben, zoals sommige van mijn collega’s antropologen tegenwoordig beweren.

Ik vond het mooi om te lezen over uw gesprekken met het hoofd van het Zwitserse lab, Franz Vollenweider. De manier waarop u aan het einde van het boek op hem terugkomt, suggereert respect, nieuwsgierigheid en affectie voor hem. Datzelfde geldt ook voor sommige andere personages. Zocht u in hen ook naar iets meer dan alleen gesprekspartners om deze vragen en spanningsvelden mee te doordenken?

Ten eerste is de manier waarop mensen zich tot deze psychedelica verhouden behoorlijk intiem. Daarom vergt het vriendschapsbanden om met anderen dieper na te denken over de ervaringen die ze teweegbrengen. Voor dit soort intellectueel werk is vriendschap een epistemische voorwaarde.

Aan deze relaties is ook een etnografische dimensie verbonden. Ik schrijf over mensen. Ik baan mij een weg door intellectuele posities en contradicties door ze toe te schrijven aan verschillende personages in het boek. Ik vond het belangrijk om met elk van hun standpunten genereus om te gaan omdat ze in eerste instantie alle een deel van de waarheid bezaten. Ik heb best wat empathie voor de mensen in het veld opgebracht, ook al hadden ze dat niet altijd met elkaar. Er zaten diepe meningsverschillen over wat deze substanties nu eigenlijk waren, hetgeen ook voor persoonlijke spanningen zorgde. Ik zag mijn rol een beetje als die van een diplomaat, die tussen verschillende kampen kan bewegen en die voor iedereen een welwillend klankbord kan zijn.

Vanuit etnografisch oogpunt was ik ook geïnteresseerd in wat voor plek psychedelica in onze levens kunnen innemen. Dus dat is niet alleen een vraag naar hoe we deze stoffen kunnen conceptualiseren, maar ook over de gebruiken en levens die mensen daadwerkelijk leven. Het laatste hoofdstuk van Neuropsychedelia, genaamd ‘Mystiek Materialisme’, gaat over de netelige relatie tussen wetenschap en persoonlijke ervaring. Veel onderzoekers zijn de psychedelische wetenschap ingegaan door hun eigen ervaringen met deze middelen. Maar hun eigen ervaringen worden systematisch aan de kant gezet in de hedendaagse psychofarmacologie.

Iemand die in verschillende jasjes de kop opsteekt in het boek is de Duitse socioloog Max Weber (1864-1920). U werkt door zijn onderscheid tussen mystieke en ascetische soorten religieuze ethiek heen. Dan is er nog het verhaal van de onttovering van de moderniteit en de bureaucratisering van de wetenschap, die als een rode draad door het boek heen loopt. En dan tot slot nog de vraag, wat het betekent voor een wetenschapper om gehoor te geven aan een roeping. Zijn dit nu allemaal afzonderlijk nuttige concepten om op te pikken, of was er een reden voor Webers voortdurende opduiken?

Weber worstelde met de spanningen die inherent zijn aan het modernisme, die hij zag veranderen in een ijzeren kooi, zowel in de vorm van bureaucratisering als in de vorm van de steeds verdergaande vernauwing van wetenschappelijke probleemstellingen, die culmineren in zeer goed gedefinieerde, maar uiteindelijk onzinnige onderzoeksvragen. Vragen zoals of een gegeven stof nu de 5HT_2a– of de 5HT_1A-receptor activeert, zijn extreem relevant om de betreffende werking te begrijpen, maar helpen je niet verder met de grotere vragen van het leven die deze middelen in het ervaringsgebruik oproepen. Ik heb getracht Weber niet als moderniteitstheoreticus op te voeren, maar hem veeleer in het historische narratief zelf te verweven. Toen hij in de jaren 1910 bijvoorbeeld Ascona bezocht, had hij in de Zwitserse Alpen contacten met een ‘counterculture’-gemeenschap, een halve eeuw voordat de term ‘counterculture’ werd geïntroduceerd. Deze professor van de Universiteit van Heidelberg zocht naar een levensontplooiing buiten de ‘ijzeren kooi’ van het universiteitsapparaat. In lijn met Webers analyse stelde de tegencultuur van de jaren ’60 haar psychedelische mysticisme tegenover de protestantse ethiek van het kapitalisme. Dus Weber is aanwezig doorheen de gehele geschiedenis van psychedelisch onderzoek.

Aan het einde van het boek bespreekt u twee deugden: zorgvuldigheid en overgave. Het voelt bijna alsof het boek culmineert in een advies om psychedelica met deze instelling te benaderen. Kunt u er iets over zeggen?

In 1918 spoorde Weber alle studenten van de Universiteit van München aan om op zoek te gaan naar de demon die de diepste vezels van hun leven gijzelde. Hij waarschuwde ze ook dat er niets viel te behalen met alleen maar verlangen, en adviseerde studenten dat ze de taken van vandaag op zich moesten nemen. Deze werkethos is denk ik erg in lijn met de wederopstanding van psychedelisch onderzoek, dat heeft gebroken met Leary’s contraculturele principes, gevat in zijn slogan “turn on, tune in, and drop out”. Mijn oproep tot zorgvuldigheid is bedoeld als een tegenwicht tegen de excessen van het mysticisme.

Overgave is daarentegen een deugd die deel uitmaakt van een mystiek perspectief. In plaats van de wereld vanuit een hoogmodernistische geest te transformeren, accepteer je dat dit is wat de wereld is. Het is een anti-activistische mentaliteit. Overgave is belangrijk met betrekking tot psychedelica, want als je met deze middelen in een moeilijke ervaring zit, is de enige uitweg niet om ermee te worstelen maar om je over te geven – om jezelf op te geven en toe te staan dat de ervaring het overneemt, en zodra je ontspant kom je eigenlijk de vervelende situatie wel weer uit. Ik zeg absoluut niet dat we niet moeten proberen om van de wereld een betere plek te maken, maar ik denk wel dat acceptatie soms wijzer zou zijn.

Vriendschappen ontwikkelen in dit veld is vriendschappen ontwikkelen met een soms best hoge inzet, met betrekking tot hoe psychedelica en psychedelicagebruik worden begrepen en gezien. En in grote mate komt dat doordat mensen hopen dat het gelegaliseerd wordt – of dat nu is middels medicalisering of door een bredere verkrijgbaarheid. In de farmacologie en in de bredere wetenschap heeft het onderzoek vaak een soort ‘verboden terrein’-grenzenstellerij inzake waarover wel en niet publiekelijk gepraat zou mogen worden wat betreft persoonlijke ervaringen. Hoe bent u hiermee omgegaan?

Aan dit onderzoek zit altijd een politiek aspect. Echter, de labs van Vollenweider en Geyer waren geen van beide heel erg gepolitiseerd. De mensen waren meer gedreven door nieuwsgierigheid dan door activisme. Dat hadden we gemeen. Natuurlijk is het veld groter dan deze twee labs. Andere mensen zijn veel gepassioneerder en meer uitgesproken over hun politieke doelen. Maar ik zie in de antropologie, waar activisme behoorlijk geaccepteerd is, dat dit intellectuele gesprekken kan smoren en kortwieken. Daarom was ik erg blij dat ik met mensen kon werken die niet zo’n sterk belang hadden.

Persoonlijke ervaringen waren nog steeds een beetje een gevoelig onderwerp, maar geen verboden terrein. Zo hield ik bijvoorbeeld een interview met Hans Jakob Dietschy, de overheidsambtenaar die in de jaren ’90 verantwoordelijk was voor verboden middelen, en zijn wetenschappelijke collega, de farmacologieprofessor Rudolph Brenneisen. Op een gegeven moment vertelden ze me over een ruzie die ze hadden gehad over Brenneisens beslissing om als proefpersoon mee te doen in het psilocybine-experiment van zijn doctoraalstudent. Deze anekdote werd vrijwillig verteld, zij het off the record. Omdat het zeer goed paste in mijn discussie over de delegitimering van zelfexperimenten, gebruikte ik het alsnog en zond ik ze de hele sectie van mijn proefschrift, om ze te vragen of ze me wilden toestaan het voorval te gebruiken in zijn bredere historische context. Daar had geen van beiden ook maar enig probleem mee.

Natuurlijk zijn er ook dingen die niet publiek gemaakt kunnen worden. Maar dat probleem geldt niet specifiek voor onderzoek over verboden middelen. Etnografen treden als buitenstaanders gemeenschappen binnen, creëren een vertrouwensband met hun leden, en schrijven dan over deze mensen. Als je langere tijd doorbrengt met wat voor groep mensen dan ook, dan krijg je altijd dingen te horen die geheim horen te blijven. Institutionele beoordelingsraden zijn niet goed uitgerust om de onderzoekssubjecten van de antropoloog te beschermen tegen het breken van dergelijke geheimhoudingen. Dit blijft grotendeels een kwestie van de ethiek van de etnograaf. Als ik niet zeker weet of ik iets mag zeggen, dan vraag ik de mensen meestal of het goed is of ik laat ze zien wat ik geschreven heb. Ik ben vaak verbaasd geweest dat mensen totaal geen problemen hadden met iets dat mij een pittige kwestie leek, terwijl ze anderzijds heel gevoelig konden reageren op iets dat ik zelf vrij onschuldig vond, als ze bijvoorbeeld vonden dat ik teveel invulling had gegeven aan de bevindingen in hun meest recente publicatie.

In de geschiedenis van de wetenschap heeft de experimentalist altijd meer autoriteit genoten dan de veldonderzoeker. Hoe ziet u de autoriteit van de antropoloog in de psychedelische wetenschappen?

De autoriteit van de antropoloog is gebaseerd op ervaring. En op de tijd die het vergt om veldwerk te doen op lange termijn, om persoonlijke relaties te cultiveren. Maar ik denk niet dat dergelijke etnografische autoriteit zich doorzet in klinisch en farmacologisch onderzoek, als je dat bedoelt met psychedelische wetenschappen. Ik ben aan het proberen om psychofarmacologen zover te krijgen dat ze serieuzer gaan nadenken over het ondersteunen van placebo-gecontroleerde onderzoeken door cultuur-gecontroleerde onderzoeken, of andere methodologieën die rekening houden met set en setting. Maar het is bijna onmogelijk om een veld van buitenaf te veranderen en uiteindelijk is het zo dat antropologen die niet inburgeren, buitenstaanders blijven.

Ziet u conflicten tussen de projecten van antropologen en wetenschappers in dit veld?

Mijn project is anders maar niet tegenstrijdig ten opzichte van de projecten van de wetenschappers waar ik mee gewerkt heb. Als je kijkt naar wat zij publiceren en wat ik publiceer, dan lijkt het niet op elkaar, maar het is niet onverenigbaar. We delen zelfs veel vragen. Dat zijn niet per se de vragen die psychofarmacologen met hun onderzoek beantwoorden, maar het zijn de vragen waar psychedelische onderzoekers tijdens de lunch en na het werk over discussiëren.

Deze samenloop van interesse heeft te maken met het feit dat mijn antropologische werk niet voornamelijk etnografisch is. Ik was geïnteresseerd in de psychedelische ervaring, in wat deze middelen doen met mensen en wat mensen doen met deze middelen. Schrijven over mensen – dat is de betekenis van etnografie – was een noodzakelijk deel van het behandelen van deze vragen. Omdat het mensen zijn die deze ideeën hebben, en het mensen zijn die deze middelen op bepaalde manieren gebruiken. Maar mijn uiteindelijke doel is meer filosofisch van aard. Ik probeer te begrijpen wat psychedelische ervaringen zijn voor mensen, hoe het komt dat we ze beleven, en waarom we ze waarderen.

[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]

Het onderzoek van Jordi Riba, een Spaanse farmacoloog werkzaam in het Sant Pau ziekenhuis in Barcelona, draait voornamelijk om ayahuasca. Zijn achtergrond ligt in botanie, scheikunde, farmacologie en neurowetenschappen. In een interview met Stichting OPEN vat hij de voornaamste bevindingen samen van zijn werk met het psychedelische Amazonebrouwsel. In het tweede deel weerlegt hij een deel van de kritiek op een recent stuk over cannabis, waarvan hij coauteur was. Jordi Riba zal bovendien een van de sprekers zijn op onze ICPR 2016-conferentie over onderzoek naar psychedelica.

Hoe bent u in het psychedelische werkveld terecht gekomen?

Ik was altijd al geïnteresseerd in de biochemie van de hersenen, dus stoffen die op het centrale zenuwstelsel inwerkten vond ik boeiend. Ik deed veel onderzoek naar alkaloïden, toen ik op een dag tijdens mijn universitaire studies Gordon Wassons ervaringen met psilocybine-paddenstoelen tegenkwam. Ik was er behoorlijk van onder de indruk dat er zulke alkaloïden konden bestaan die zo’n enorm effect op de menselijke geest hadden. Ik vond het ook erg interessant vanwege de filosofische vragen die het opriep, aangezien dit zich op het grensvlak tussen religie en wetenschap bevond. Er waren hier toentertijd – dit was jaren ’80 / vroege jaren ’90 – echter bijna geen onderzoeken naar. Een paar jaar later leerde ik Josep Maria Fericgla kennen, een antropoloog die in de Amazone onderzoek deed naar het rituele gebruik van ayahuasca door de Shuar-stam. Hij stelde voor dat ik Jonathan Otts boek Pharmacotheon zou vertalen naar het Spaans, dus dat gaf me een hoop informatie over dit veld. Hij introduceerde me ook bij een aantal ayahuasca-gebruikende groepen in Spanje en ik besloot uiteindelijk mijn doctoraalthese te schrijven over ayahuasca-onderzoek.

Waarom koos u, boven alle andere psychedelica, voor ayahuasca?

Voor mij was het belangrijk dat het een cultureel gebruik kende, dat het meer was dan een recreatieve substantie. Het feit dat er een religie kon bestaan rondom het gebruik van een psychoactieve plant, en dat hele culturen waren geëvolueerd rondom het eeuwenlange gebruik van deze planten, maakte het voor mij extra interessant. En toen ik mensen leerde kennen die aan deze rituelen meededen, was ik erg onder de indruk van de verhalen die ze me vertelden over de effecten die ze ervoeren: inzichten in persoonlijke levenszaken, autobiografische herinneringen, intense emoties… Zoiets had ik nog nooit gehoord.

Wat is de wettelijke status van ayahuasca in Spanje, en hoe makkelijk was het voor u om het onderzoek op te zetten, wettelijk gezien?

Er is natuurlijk de internationale lijst met verboden psychotrope middelen, maar de autoriteiten laten altijd de deur op een kier voor legitiem onderzoek. Ik leerde toevallig ook Manel Barbanoj kennen, die mijn thesebegeleider werd. Hij was farmacoloog in het Sant Pau ziekenhuis in Barcelona, waar ik nu nog steeds werk. Hij had een heel goede reputatie, doordat hij een heleboel klinische onderzoeken met zowel gezonde mensen als patiënten had uitgevoerd. Hij was ook erg gepassioneerd over centraal werkende geneesmiddelen. Dus toen ik zei: er bestaat een middel, ayahuasca, met een heel interessante interactie van alkaloïden, mensen gebruiken het in rituelen en dit zijn de effecten die ze rapporteren, zei hij: oké, ik doe mee, laten we hieraan gaan werken. Dus we schreven een protocol en stuurden het naar de interne beoordelingscommissie. Het hoofd van die commissie vertelde me jaren later dat ze in eerste instantie geschokt waren toen ze dit voorstel onder ogen kregen, maar dat ze besloten het toe te staan omdat mijn begeleider zo’n goede reputatie had. Daarna moesten we het voorstel indienen bij het Spaanse ministerie van volksgezondheid, en die keurde het ook goed. Dus we hebben op dit soort onderzoek nog nooit tegengas gekregen vanuit de gevestigde medische orde of van regelgevende instanties.

Denkt u dat het makkelijk voor u zou zijn geweest om onderzoek te doen met psilocybine of LSD?

LSD heeft echt wel een slechte naam. Misschien zou ik met psilocybine nog wel een onderzoek hebben kunnen starten, maar LSD zou zeker moeilijker zijn geweest. Een andere moeilijkheid die we destijds hadden was dat we niet zouden hebben geweten waar we psilocybine konden verkrijgen, terwijl ik wel wist hoe ik aan ayahuasca kon komen. Dat is ook een reden waarom ik voor ayahuasca ging, ondanks het feit dat het een erg complexe mix van substanties is.

Ja, ‘ayahuasca’ is zo’n vaag iets. Er moeten twee bepaalde planten in zitten, maar als je naar de Amazone gaat, dan heeft iedereen die ayahuasca bereidt zijn eigen recept. Dus hoe standaardiseer je zoiets?

Er zijn natuurlijk in elke traditie andere planten die aan het brouwsel toegevoegd worden, maar we besloten ons te focussen op wat populair was geworden in de stedelijke gebieden van Zuid-Amerika, en wat ook was overgewaaid naar Europa en Noord-Amerika. Dit was grofweg de combinatie van Banisteriopsis caapi en Psychotria viridis, zoals de ayahuascakerken deze gebruikten. Aan het begin van ons onderzoek hadden we een discussie over de vraag of we synthetische stoffen zouden moeten gebruiken: gewoon DMT, of een combinatie van synthetische DMT met synthetische harmine. Maar we wilden eigenlijk een algemeen beeld krijgen van de effecten van ayahuasca als geheel in de menselijke fysiologie, omdat dit was wat de mensen gebruikten in de ayahuascarituelen, tenminste, in de rituelen die Europa bereikten. Dus we besloten om voor ayahuasca te gaan, en we besloten het te vriesdrogen. Dit haalt eigenlijk alleen het water weg, terwijl alle andere stoffen overblijven. Het kostte ons drie jaar om de gevriesdroogde ayahuasca in capsulevorm klaar te maken voor onze eerste proef. Misschien hadden we sneller vooruitgang kunnen boeken als we pure stoffen hadden gebruikt, maar dan zouden we de kritiek hebben gekregen dat wat we bestudeerden geen ayahuasca was.

Bovendien losten de capsules ook het probleem van de placebotoediening op, want placebocapsules toedienen is makkelijk, terwijl het heel moeilijk zou zijn om een brouwsel te maken dat op ayahuasca lijkt maar in feite een inactieve placebo is.

Een aantal onderzoekers hebben met verschillende maten van succes geprobeerd een nepbrouwsel te maken. Volgens mij heeft Rafael Guimarães dos Santos, een voormalige doctorandus van mij, een placebobrouwsel gemaakt dat hij gebruikte in een van zijn onderzoeken. Maar wij wilden uiteraard dat onze resultaten acceptabel zouden zijn voor mainstream farmacologische tijdschriften, en we wisten dat we ayahuasca moesten vergelijken met een inactieve placebo, en ook dat we de effecten van verwachtingen van onderzoekers en deelnemers moesten neutraliseren. Daarom getroostte ik me al die moeite om hiervoor te zorgen. Later zeiden sommigen dat je na het nemen van ayahuasca na een tijdje door hebt dat er iets met je aan de hand is en dat er dan geen sprake meer is van een placebo-effect…

Dat is het klassieke placeboprobleem met psychedelica.                

Klopt, en dat is ook terechte kritiek, maar dit probleem is misschien groter bij het vergelijken van een hoge dosis ayahuasca met een pure placebo. In meerdere van onze onderzoeken dienden we ayahuascadoses toe van wisselende sterktes en sommige vrijwilligers beweerden dat ze visioenen hadden op placebo, terwijl andere mensen geen effect rapporteerden bij een lage dosis ayahuasca.

Een ander aspect dat we wilden bekijken was het feit dat ayahuascagebruikers vaak zeggen dat ze de ene keer een klein beetje nemen en gigantische effecten hebben, terwijl ze een andere keer heel veel nemen en bijna niets merken. Toen we de ayahuasca eenmaal in deze gevriesdroogde vorm gestandaardiseerd hadden, ontdekten we een heel mooie dosis-effect relatie op het vlak van intensiteit, wanneer je de resultaten als geheel bekijkt, voor groepen. Dus er is hier niets ‘abnormaals’, niets dat ik niet zou verwachten.

Oké, dat is dus een gemiddelde meting, van groepen deelnemers. Maar zijn er ook individuele verschillen? Ayahuasca lijkt veel minder lineair te zijn dan bijvoorbeeld LSD of psilocybine: de opkom-tijd, de dosis-effect verhouding, duur van de effecten… Dit is iets wat uw bevindingen niet lijken te bevestigen.

Vloeibare ayahuasca kan zo enorm variëren. De hoeveelheid alkaloïden kan tussen twee batches aanzienlijk afwijken. Je zou kunnen denken dat je dezelfde soort ayahuasca hebt gedronken terwijl de concentraties in feite behoorlijk verschilden.

Soms drinken twee mensen van dezelfde fles, en de ene voelt dan niks terwijl de andere compleet voor Pampus ligt.

Natuurlijk kunnen er verschillen zijn tussen deelnemers. Maar als je dezelfde persoon neemt, en je geeft hem zorgvuldig gecontroleerde doses, dan zul je een toename aan effect zien bij verhoging van de dosis. In het algemeen zagen we het normale gedrag van door farmaceutica veroorzaakte effecten, daar was niets magisch aan. De magie bevond zich daarentegen in de inhoud van de visioenen, in de toegang tot autobiografische herinneringen, de inzichten en openbaringen; dat was allemaal echt heel magisch.

Dan is er nog het probleem van het overgeven. Hebben jullie emmers staan in het lab, of hoe ging dat?

Ik weet dat dit reinigen (‘purging’, red.) in de sjamanistische tradities centraal staat, maar in de meeste van onze onderzoeken was het juist van belang dat de deelnemers niet overgaven. Het was van belang dat ze niet een deel van de ingenomen stoffen uitbraakten, omdat we van plan waren hun bloed- en plasmawaarden nog te meten op alkaloïdeniveaus. Wat dit betreft denk ik dat onze formule echt goed werkte, want de mensen werden niet direct misselijk; ze proefden en roken de ayahuasca niet. Misselijkheid was vanaf een bepaald punt wel gebruikelijk, maar slechts zeer weinig deelnemers moesten in het lab ook echt overgeven bij het gebruik van onze formule.

Introduceert dit niet een aantal verschillen tussen het lab en de werkelijke omstandigheden?

Ja, natuurlijk. Als je meetwaarden wilt genereren, dan moet je standaardiseren. Dus het zal bij labgebruik altijd anders zijn dan wanneer je het thuis neemt, alleen of met vrienden, of in de Amazone met iemand die je vertrouwt, of bijvoorbeeld juist wantrouwt. In het lab proberen we altijd dezelfde omstandigheden te creëren, maar we proberen het ook voor de deelnemers zo comfortabel mogelijk te maken. Meestal is de ervaring zo introspectief, dat de deelnemer zijn omgeving helemaal vergeet. Als ze de placebo krijgen vinden ze het meestal moeilijker om aan alle procedures mee te werken dan als ze de actieve ayahuasca dosis krijgen, want bij de ayahuasca richten ze hun focus op de innerlijke ervaring, en kunnen ze hun omgevingssituatie helemaal uit het oog verliezen.

Waar schrijft u het bijna geheel uitblijven van overgeven aan toe? Ik had ergens gelezen dat het overgeven te maken had met een soort serotonergisch proces in het spijsverteringssysteem, en niet alleen met de vieze smaak of de hoeveelheid drank. Dus hoe zou u dit uitblijven vanuit een farmacologisch perspectief verklaren?

Overgeven is een heel complex mechanisme. Je hebt te maken met informatie die van veel verschillende bronnen terugvoert naar het centrum in de hersenen dat over het braken gaat. Het zien kan een bron zijn: je kunt iets onaangenaams zien en dan de neiging krijgen om over te geven. Reuk en tastzin spelen ook een rol. Of irritatie van de maag en het maag-darmkanaal, alsook de activering van de nervus vagus, wat gebeurt als je serotonergische neurotransmissie stimuleert. Maar er zijn nog veel meer neurochemische mechanismen die hier een rol spelen. De misselijkheid is niet zo intens als wanneer je de vloeibare ayahuasca neemt, misschien omdat de stimulatie dan in plaats van uit vijf verschillende kanalen, maar vanuit één kanaal komt, en dit is meestal niet voldoende om de braakreactie te activeren. Dat is mijn educated guess van wat er zich daar allemaal afspeelt.

Kunt u de voornaamste bevindingen van al deze jaren aan onderzoek voor ons samenvatten?

Het doel dat we in eerste instantie voor ogen hadden, was om te kijken of we ayahuasca veilig konden toedienen, en dit hebben we kunnen aantonen. Dit is van belang, want zo nu en dan lees je in de kranten weer een bericht over iemand die agressief wordt tijdens een ayahuascasessie in de Amazone, of zelfs sterft. We weten niet hoe dat kan, maar wat we wel weten is dat wanneer je bij het selecteren van deelnemers en bij het doseren heel nauwkeurig bent, en je een veilige en beheerste omgeving creëert, dat het dan in een lab gedaan kan worden waarbij mensen goede ervaringen hebben.

Heeft u nooit negatieve bijwerkingen geconstateerd?

Tijdens onze eerste pilot studie hadden we een deelnemer die een tijdelijke staat van desoriëntatie beleefde, die hem angstig maakte. Dat was nogal ongemakkelijk voor hem, hij wist even niet meer wie hij was. Maar het duurde maar 20 minuten, daarna was het weer over. Deze persoon besloot hierop het onderzoek te verlaten. Dat was denk ik de ernstigste bijwerking die ik ooit in deze beheerste omstandigheden heb gezien.

We hebben uit al deze onderzoeken veel gegevens kunnen verzamelen: we hebben geleerd wat er met de ayahuasca-alkaloïden gebeurt als ze worden ingenomen. Er was bijvoorbeeld de vrees dat harmine, een monoamine-oxydaseremmer (Engelse afkorting MAOI) die in het brouwsel zit, zou reageren met bepaalde etenswaren of met andere medicijnen, en daarbij zou resulteren in hypertensieve reacties. We ontdekten echter dat harmine zeer vlug uit het organisme verdwijnt. Dus ook vanuit dit oogpunt is ayahuasca heel veilig, de fysiologische effecten kunnen door een gezonde persoon makkelijk worden verdragen. We zien geen dramatische stijgingen in bloeddruk of hartslag.

Over harmine gesproken, blijkt dat niet veel veiliger te zijn dan veel mensen denken? Veel mensen gaan een aantal dagen voor een ayahuascaceremonie op dieet, waarbij ze bepaalde etenswaren waar veel tyramine in zit vermijden, om een hypertensieve crisis te voorkomen. Maar uw onderzoekingen bevestigen dit risico niet.

Tot onze verbazing konden we bij veel deelnemers zelfs geen harmine vinden, dus was het – door de werking van darm- en leverenzymen – niet door de barrière tussen het maag-darmkanaal en de bloedcirculatie gegaan. Er zouden hier ook individuele verschillen kunnen zijn. De een zou harmine misschien beter kunnen afbreken dan de ander, dus mensen moeten altijd blijven uitkijken met het combineren van harmine met bepaalde andere geneesmiddelen. Maar ik moet erbij zeggen dat ik heel veel ayahuascarituelen heb meegemaakt waarbij mensen, nadat ze twee of drie doses ayahuasca hadden genomen, daarna gewoon kaas en ham en ander eten aten, dat je ze in principe niet zou aanbevelen. Het is niet makkelijk om een toxisch effect te krijgen van een enkele ayahuascadosis als je in goede gezondheid verkeert en verder geen andere medicatie gebruikt.

Hiernaast was ik erg geïnteresseerd in de hersenmechanismen waarop ayahuasca inspeelt. Om dit te onderzoeken hebben we verschillende technieken gebruikt. Eerst bestudeerden we de spontane elektrische activiteit van de hersenen voor en na de toediening van ayahuasca. Dit was interessant, want wat we hier zien is dat ayahuasca het alfaritme, dat een heel belangrijk EEG-ritme is dat je ziet in de achterste hersengebieden, doet afnemen – en dit ritme werkt onderdrukkend. Dus wanneer ayahuasca dit ritme doet afnemen, versterkt het de spontane activiteit van de achterste, visuele regionen. Dit zou al die droomachtige visioenen kunnen verklaren die mensen hebben. En door middel van functionele connectiviteitsanalyse tussen EEG-signalen die werden opgenomen op verschillende plekken, hebben we ook vastgesteld dat ayahuasca de ‘top-downcontrole’ van informatieverwerking doet afnemen. Meestal wordt informatie – of het nu interne informatie uit herinneringen is of externe, zintuiglijke informatie – geïnterpreteerd op basis van eerdere ervaringen met die informatie. Ayahuasca vermindert de verwachtingen die je hebt en je ervaart bijvoorbeeld opgeslagen herinneringen op een andere manier. Dus het helpt je om wat afstand te nemen, of een nieuw perspectief in te nemen op dingen die je in principe al weet, of al hebt ervaren. Ik vind dit behoorlijk waardevol, en dit is misschien wat ayahuasca zijn therapeutisch potentieel geeft.

We hebben ook neuroimaging onderzoek gedaan. We hebben een SPECT-onderzoek gedaan waarin we aantoonden dat ayahuasca de activiteit in gebieden die emotie en herinneringen verwerken doet toenemen. Het verhoogt ook de activiteit in gebieden op het grensvlak tussen emotie en cognitie. Dit ondersteunt ook de bewering van ayahuascagebruikers die zeggen dat de ervaring allerminst recreatief is, dat pijnlijke herinneringen naar boven kunnen komen, en dat ze zeer intense emotionele processen kunnen herbeleven.

In lijn met deze mogelijkheid om jezelf los te kunnen maken van je eigen gedachten en gevoelens, om emoties en herinneringen te observeren, hebben we recentelijk onderzoeken gedaan waarin we ‘mindfulnessfacetten’ en creativiteit na ayahuasca-inname hebben bekeken. Er zijn een aantal psychotherapeutische scholen die mensen proberen te leren om in het nu te leven, non-reactief te zijn, hun gedachten te accepteren en niet te veroordelen, en zich er niet mee te identificeren. In een recent onderzoek hebben we gezien dat in de uren na een ayahuascasessie, deze mindfulnessvaardigheden waren toegenomen. Het versterken van deze vaardigheden is het doel van mindfulnesstherapieën, en het kan heel lang duren voordat ze door middel van klassiekere benaderingen, zoals meditatie, worden bereikt. In ons onderzoek waren de scores van deelnemers na een enkele dosis ayahuasca even hoog als die van ervaren mediteerders met jaren training. We hebben ook de creativiteit onderzocht tijdens ayahuascasessies [fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][paper onder review voor publicatie in Psychopharmacology, red.], en we hebben gezien dat ayahuasca het conventionele denken doet afnemen en creatief, ‘afwijkend’ denken versterkt, mensen vinden een nieuwe kijk op zaken.

Al deze effecten die we hebben kunnen meten tijdens deze experimenten zouden kunnen verklaren waarom ayahuasca veelbelovend is bij het behandelen van een aantal medische aandoeningen. Ik heb het ook voor elkaar gekregen om nu een aantal psychiaters in mijn eigen instelling in ayahuasca geïnteresseerd te krijgen, en een aantal initiële therapeutische onderzoeken zijn reeds uitgevoerd. Ik heb meegewerkt aan onderzoeken in Brazilië, waarin we hebben aangetoond dat ayahuasca heel snelwerkende antidepressieve effecten kan sorteren, die al bij een enkele dosis zichtbaar zijn en drie weken kunnen aanhouden. Klassieke antidepressiva hebben drie weken nodig voordat ze een zichtbaar en positief effect op de patiënten hebben. Het doet me goed om te zien dat ayahuasca positief kan worden ingezet.

Nu kijk ik samen met mijn collega’s van de psychiatrische afdeling naar de mogelijkheid of ayahuasca ook kan worden ingezet om andere aandoeningen te behandelen. Een aantal goed opgezette onderzoeken bij mensen met drugsverslaving, mensen met posttraumatisch stresssyndroom,… Hier kijk ik nu naar uit, om nieuwe gegevens te vergaren over nieuwe mogelijke toepassingen. Maar ik denk dat het essentieel was om eerst deze veiligheidsgegevens te verkrijgen, en om de biologische basis vast te stellen voor de heilzame effecten die mensen melden. Als je alleen maar met die fleurige verhalen komt aanzetten waar mensen soms mee komen, dan zouden mijn collega’s wellicht niet zo gemakkelijk overtuigd zijn.

U hebt de acute effecten van ayahuasca bekeken door middel van hersenbeeldtechnieken. Aan het Imperial College in Londen hebben ze hetzelfde gedaan met psilocybine. Hebt u enige correlatie gevonden tussen de effecten van beide substanties? Ze hebben bijvoorbeeld bepaald dat psilocybine het functioneren van het default mode network (DMN) tegengaat. Zijn dit conclusies die u kunt bevestigen?

Het onderzoek dat Robin Carhart-Harris uitvoerde maakte gebruik van MRI, en het onderzoek dat ik met ayahuasca deed gebruikte een nucleaire medische techniek die SPECT heet. Afhankelijk van de techniek die je gebruikt krijg je toegang tot slechts een deel van het gehele plaatje. Dus ik denk dat het goed is dat er onderzoek wordt gedaan met andere technieken, en het helpt ons ook als we al deze informatie combineren om een beeld te krijgen van wat er gaande is.

Je had het over het DMN, we hebben een onderzoek gedaan naar veranderingen in de hersenstructuur bij langdurige ayahuascagebruikers, en we zagen een afname in corticale dikte in de cortex cingularis posterior, een sleutelgebied van het DMN. Dus dat zou kloppen met de resultaten die ik met de EEG had verkregen, met de resultaten van Draulio de Araujo in Brazilië, en met de resultaten die Robin had verkregen met MRI en ook met magneto-encefalografie.

Hebt u deze duurzame veranderingen in hersenstructuur kunnen correleren aan een verandering van persoonlijkheid?

Ja, we hebben een aantal persoonlijkheidsvragenlijsten afgenomen, en de langdurige ayahuascagebruikers scoorden hoger dan de controlegroep op de karaktertrek ‘zelftranscendentie’, wat te maken heeft met een spirituele, minder materialistische levenshouding. Hier was ook een interessante correlatie merkbaar: hoe groter de afnamen waren van corticale dikte, des te hoger scoorden ze op deze karaktertrek. Bij sommige psychiatrische stoornissen zie je dat er een onvermogen is om het DMN af te remmen, wat kan resulteren in gepieker en depressies. De langdurige ayahuascagebruikers hebben een afname in hersendikte in dit gebied, en het lijkt erop dat zij een gezondere kijk op het leven hebben. Ook al konden we hier geen causaliteit bevestigen, er blijkt toch een duidelijke correlatie die deels kan uitleggen waarom ayahuasca therapeutisch potentieel heeft.

Nog een andere interessante conclusie was dat ayahuascagebruikers een aantal basale taken beter leken uit te voeren op verschillende vlakken. Ze deden het beter dan de onervaren gebruikers, zowel nuchter als onder invloed, maar ze doen het ook beter onder invloed dan dat ze het nuchter doen.

We hebben een aantal onderzoeken gedaan in Brazilië en hier in Spanje, waar we leden van de ayahuascakerken onderzochten. We schotelden ze een aantal vragenlijsten voor, maar we deden ook neuropsychologisch onderzoek: hoe staat het met hun werkgeheugen en hoe ze presteren bij verschillende taken? Toen we hen deze neuropsychologische taken voorlegden, zagen we dat ayahuascagebruikers beter scoorden dan de controlegroep op een aantal van die taken. Dit kwam enigszins als een verrassing omdat psychoactieve stoffen meestal met bepaalde tekortkomingen worden geassocieerd, op z’n minst bij een aantal verslavende drugs. Het patroon dat we hier zagen bij ayahuasca heeft niks te maken met de traditionele patronen van verslavende drugs.

Zoals je zei hebben we ook mensen onderzocht voor en tijdens een ayahuascasessie. In dit experiment zagen we dat mensen in twee groepen konden worden verdeeld. Mensen die slechts een aantal keer ayahuasca hadden gebruikt – minder dan 30 keer, laten we zeggen – presteerden minder goed onder invloed. De ervaren gebruikers hadden niet alleen geen last van deze verminderde prestaties, maar ze presteerden zelfs beter. Hoe hebben we dit geïnterpreteerd? In ons onderzoek naar de hersenstructuur van langdurige ayahuascagebruikers vonden we een toename in corticale dikte in het frontale gedeelte van het brein, in een gebied wat een kernplek is van het ‘task-positive’ of ‘aandacht’ netwerk. Het lijkt erop dat dit mensen helpt om beter te presteren bij bepaalde neuropsychologische taken, omdat veel van deze taken afhankelijk zijn het correct functioneren van de prefrontale cortex.

U hebt het vaak over de ervaren personen die deelnemen aan je onderzoeken. Hebben deze personen verschillende achtergronden, zoals uit sjamanistische hoek, of komen ze enkel vanuit gevestigde ayahuascakerken?

In veel van de labonderzoeken waarbij we ayahuasca hebben toegediend, hadden de deelnemers geen enkele religieuze achtergrond. Ze waren ervaren met psychedelica, en slechts een aantal onder hen had al ervaring met ayahuasca. In het eerste pilotonderzoek hadden we zes vrijwilligers geworven die wel ervaren waren met ayahuasca. Toen we vervolgens zagen dat het toedienen veilig was, hebben we ook mensen aangetrokken die ervaring hadden met psilocybine, mescaline of soortgelijke stoffen. Bij de onderzoeken naar langdurige gebruikers kwamen de mensen wel vanuit de ayahuascareligies, voornamelijk vanuit de Santo Daime.

Denkt u dat dit op enige manier invloed heeft gehad op de resultaten? Lid zijn van een religie kan ook invloed hebben op persoonlijkheid en – wie weet? – misschien zelfs op hersenstructuur…

Ja, dat is een storende factor, en we waren bezorgd dat de heilzame effecten die we zagen bij de deelnemers het resultaat konden zijn van de gecombineerde effecten van het lidmaatschap van een ondersteunende groep en de ayahuasca inname. Maar in ons laatste gepubliceerde paper over de mindfulness-facetten, was geen enkele van de proefpersonen geassocieerd met een ayahuascareligie, en ze waren geen onderdeel van een groep die op regelmatige basis bijeenkwam. Een belangrijke ontdekking hier is dat we dezelfde voordelen zien bij mensen die geen storende factor als religiositeit of lidmaatschap van een religieuze groep hadden. Dus ik denk dat ayahuasca op zichzelf een therapeutisch potentieel heeft.

* * *

Laten we het nu hebben over een ander soort onderzoek dat u hebt gedaan, een cannabisonderzoek. Een recent artikel waarvan u coauteur was, en dat aardig wat controversiële reacties opriep, heette: “Cannabis users show increased susceptibility to false memories” (“Cannabisgebruikers vertonen een verhoogde vatbaarheid voor valse herinneringen”). Ik schrok hier van het schijnbare gebrek aan voorzichtigheid, terwijl u normaal een erg voorzichtig persoon lijkt. In het artikel stelt u zelf dat de resultaten “subtiel” zijn, en toch lijkt de woordkeuze, “false memories”, vrij sterk, terwijl dit gaat over een lijst woorden, niet over beelden of persoonlijke herinneringen. Ook gaan sommige conclusies vrij ver, vermits u het hebt over mogelijke juridische implicaties in de rechtszaal. Denkt u niet dat dit tot een situatie kan leiden waar er aan de woorden van langdurige cannabisgebruikers systematisch wordt getwijfeld?

Laat ik beginnen met de term “false memory”. Het is een technische term die wordt gebruikt in psychologisch onderzoek en wordt geassocieerd met het Roediger-McDermott paradigma dat we gebruikten in het onderzoek. In deze context is false memory een soort illusie die vrij vaak voorkomt, iedereen heeft er in het dagelijks leven last van. Het geheugen is constant informatie opnieuw aan het verwerken. Het gebruik van deze term was geen strategie om de aandacht van de lezer te trekken, het is alleen hoe deze illusie wordt genoemd binnen de psychologie.

Als je dit fenomeen in het lab wil onderzoeken, moet je een standaardmethode kiezen. Een van de beste manieren om dit te doen, en die wordt gebruikt in onderzoeken in verschillende context, is het Roediger-McDermott paradigma, waarin je met woordenlijsten te werk gaat. We hadden wat ervaring met dit paradigma, dus we dachten dat we het konden aanpassen zodat het in een MRI-setting gebruikt kon worden. Voor zover ik weet was dit nog niet eerder gedaan, in ieder geval niet binnen de context van regelmatig cannabisgebruik. Dus we hebben het aangepast en we keken naar hersenactiviteit in twee verschillende groepen patiënten, en de methodologie die we gebruikten om deze populaties te vergelijken was dezelfde als bij de vergelijking tussen ayahuascagebruikers en de controlegroep. We interviewden meer dan 60 langdurige cannabisgebruikers, en we lieten sommigen van hen buiten het onderzoek vanwege verschillende redenen, waaronder medische: mensen die het uiteindelijk haalden tot in de scanner waren dus in goede gezondheid, en in een situatie waarin we dachten dat er geen storing in de resultaten zou zijn, ook al zouden ze ervaring hebben met andere stoffen of medicatie gebruiken vanwege andere afwijkingen.

We kwamen erachter dat ze verschillend presteerden. We onderzochten de gebruikers een maand nadat ze compleet waren gestopt met het gebruik van cannabis (zoals werd bevestigd door urinetests), niet tijdens de acute effecten van cannabis. Ze presteerden slechter dan de controlegroep op de geheugentests. Het verschil was niet groot, maar alsnog maakten ze ongeveer 50% meer fouten dan de controlegroep. Als je kijkt naar de patronen van de hersenactiviteit, kan je duidelijk zien dat er een netwerk is waarvan andere wetenschappers hebben bepaald dat het wordt gebruikt om de false memory stimuli af te wijzen die we aan het onderzoeken waren. Om te weten dat een bepaald woord niet aanwezig was op de aanvankelijke lijst, moet je prefrontale gebieden, pariëtale gebieden en gebieden in de mediale temporale kwab activeren, die samen werken als een netwerk. De controlegroep presteerde beter, er was een toename in activiteit te zien in al deze gebieden die nodig waren om de foute woorden af te wijzen, terwijl er bij cannabisgebruikers een hypoactivering was van dit netwerk. Daar kwam nog bij dat wanneer je kijkt naar het cannabisgebruik gedurende hun hele leven, en je dit correleert met de hersengebieden waar je deze hypoactiveringen ziet, je een duidelijke negatieve correlatie ziet met de mediale temporale cortex, een gebied dat cruciaal is voor het verwerken van geheugen. We zijn niet het eerste onderzoeksteam dat zulke verschillen heeft gevonden. Er zijn onderzoeken geweest naar de hippocampus waarin er een afname in hippocampaal volume is gevonden bij cannabisgebruikers.

Ik weet dat dit onderzoek veel controverse heeft veroorzaakt, maar ik denk dat de resultaten een goede interne consistentie vertonen vanwege deze drie feiten: de gedragsresultaten, de verschillen in hersenactiveringen, en deze correlatie. Ik heb een aantal erg negatieve reacties gehad op dit onderzoek en helaas waren er een aantal behoorlijk hysterisch, en niet erg rationeel. Maar ik denk dat een van de kritische opmerkingen erg legitiem was, namelijk het feit dat de cannabisgebruikers gedurende hun leven ook aan andere stoffen waren blootgesteld. Dat is mogelijk, maar niet in een mate die ook maar enigszins vergelijkbaar was met hun dagelijkse cannabisgebruik gedurende 20 jaar. Om te proberen aan deze bezorgdheid tegemoet te komen, voerden we nog een laboratoriumonderzoek uit waarbij we gezonde vrijwilligers, mensen zonder cannabiservaring, dit keer een lage dosis van de actieve stof, THC, toedienden. We konden bewijzen dat de toediening van 7,5 mg THC dit false memory effect teweeg kon brengen. Dus deze gebreken zijn aanwezig bij langdurige gebruikers na een maand te zijn gestopt met gebruik, en hetzelfde false memory effect was te vinden bij gezonde gebruikers na acute toediening. In een misdaadserie zou men dit een ‘smoking gun’ noemen.

Maar het publiceren van deze resultaten betekent niet dat ik denk dat cannabis geen therapeutisch potentieel heeft. En het goede nieuws van dit tweede cannabisonderzoek is dat we ook gekeken hebben naar CBD, een andere stof die ook aanwezig is in de cannabisplant. CBD blokte het effect van THC op deze geheugenprocessen volledig af toen het samen met THC werd toegediend. En CBD kon op zichzelf zelfs de prestaties voor deze neuropsychologische taken verbeteren. Dus ik denk dat de cannabisplant potentieel heeft voor therapeutisch gebruik, en ik denk dat CBD in dit geval een goede kandidaat is. Maar ik denk dat we moeten nadenken over de trend van de laatste 20 jaar, waarbij soorten met steeds hogere THC-gehaltes en steeds lagere CBD-gehaltes worden geselecteerd, wetende dat ze elkaar in balans houden. Ik ben niet tegen persoonlijke keuze als het om drugs gaat, maar als er besloten wordt om dit beschikbaar te stellen voor iedereen boven de 18, meen ik dat mensen moeten worden geïnformeerd over de verschillen in effect van THC en CBD. Er zijn veel andere onderzoeken die laten zien dat acute cannabistoediening geheugenproblemen veroorzaakt, dat is niks nieuws. De reden dat deze paper zoveel bekijks kreeg en werd gepubliceerd in een invloedrijk tijdschrift is dat dit specifieke false memory fenomeen nooit eerder in deze groep gebruikers was onderzocht.

Betreffende ayahuasca is er de steeds terugkerende kritiek dat ik ayahuasca niet bestudeer in haar ecologische setting, dat mijn onderzoeken wellicht geen ecologische validiteit hebben. Hier zou men kunnen stellen dat mijn onderzoek naar cannabisgebruikers geen ecologische validiteit heeft omdat regelmatige cannabisgebruikers het dagelijks gebruiken, en dit onderzoek het effect bekeek na een maand onthouding. Dus misschien had ik gebruikers moeten aantrekken die stoned waren. We zouden hebben gezien dat ze zelfs meer aangetast waren, gezien we deze effecten teweeg kunnen brengen in het lab bij niet-chronische gebruikers met 7,5 milligram THC. Dus: zou een persoon die dagelijks cannabis gebruikt van een soort met hoge hoeveelheden THC een goede getuige zijn tijdens een rechtszaak? Mijn beredeneerde gok is dat dit waarschijnlijk niet het geval zou zijn.

Maar was het nodig dat u deze implicatie in het artikel noemde?

Je moet duidelijk maken waarom je de aandacht wil vestigen op dit fenomeen. Je moet deze dingen in context plaatsen, je moet uitleggen in welke situatie dit relevant zou kunnen zijn. Daarbij vroegen recensenten of we onze bevindingen binnen een context konden plaatsen.

Ik denk ook dat wat mensen stoort als u over mogelijke juridische implicaties schrijft, is dat ze een lijn trekken naar potentiële toekomstige discriminatie van chronische cannabisgebruikers, in de rechtszaal, op zoek naar werk, of wat dan ook, wat af en toe al voorkomt.

Het was echt niet de bedoeling om wie dan ook te discrimineren. Als iemand denkt dat dit onze intentie was, bied ik mijn excuses aan. Ik ben bezorgd over de gebruikers, en ik denk dat ze zouden moeten worden geïnformeerd, ze zouden moeten weten dat ze met deze problemen te maken kunnen krijgen.

Ik denk dat het probleem met mensen die voor legalisering of decriminalisering zijn is dat ze al het slechte nieuws als een aanval interpreteren. Rafael Guimarães, mijn voormalige PhD-student, schreef een artikel over een case-studie van iemand die een psychotische aanval had gekregen vanwege ayahuasca, en hij kreeg veel kritiek. Een aantal mensen uit de onderzoeksgemeenschap rond ayahuasca vertelde hem dat dit een oorlog was, en je je tegenstanders dus geen zwaktes moest laten zien. Maar dit is geen oorlog, we proberen wetenschappelijk te zijn. Als we aan de maatschappij vragen om deze stoffen voor legitieme doeleinden te mogen gebruiken, zouden we ons bewust moeten zijn van hun voordelen, maar ook van de risico’s. Niemand heeft er iets aan als ze onder het tapijt worden geveegd.

Dit gaf sommige mensen ook de indruk dat het makkelijker is om overheidsgeld en een publicatie in gerenommeerde tijdschriften te krijgen als je onderzoek doet naar de gevaren van cannabis, in plaats van naar de voordelen. Mensen zeggen dat er een onbalans is tussen onderzoeken die de voordelen bekijken en onderzoeken die de gevaren bekijken van cannabis. Bent u het hiermee eens?

Ik heb overheidsgeld gekregen om ayahuasca, salvinorine A en cannabis te onderzoeken. Het ontvangen van overheidsgeld heeft op geen enkele manier invloed gehad op hoe ik mijn bevindingen interpreteerde. Ik heb nooit gevreesd dat ik, afhankelijk van wat ik publiceerde, mijn financiering zou mislopen. In de beoordelingsraden zitten onder andere wetenschappers, die de wetenschappelijke verdienste van een onderzoek bekijken en die meestal gedreven zijn door nieuwsgierigheid. Het is niet de overheid die me deze financieringen toekent, maar een panel van wetenschappers. Dus er is geen enkele druk vanuit die hoek. Ik denk dat ik kan bewijzen dat ik in het verleden zowel positieve als negatieve dingen heb gezegd, en we zouden geen enkele vorm van zelfcensuur moeten hanteren of aanmoedigen.

Bovendien denk ik niet dat het makkelijker is om negatieve resultaten gepubliceerd te krijgen dan positieve. Kijk bijvoorbeeld naar ketamine, wat was gedemoniseerd door de media. Een aantal jaren terug werd er gezegd dat het alleen werd gebruikt door dierenartsen als verdovingsmiddel voor paarden, en door gekke jongeren op raves en in clubs. Toen kwamen psychiaters er achter dat ketamine erg sterke antidepressieve effecten had, en dat het erg snel werkte. Dit hoefde niet te worden gepubliceerd in ondergrondse tijdschriften die gratis drugs voor clubbers voorstaan, alleen maar omdat het om ketamine ging. Het werd gepubliceerd in Archives of General Psychiatry, en in vele andere toptijdschriften. Hetzelfde geldt voor psilocybine. Het onderzoek van Charles Grob bij kankerpatiënten, wat een pilot study was met een kleine sample en misschien niet optimaal was ontworpen, werd ook gepubliceerd in Archives of General Psychiatry. Ik denk niet dat we ten prooi moeten vallen aan dit soort paranoia.

[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]

Bill (William A.) Richards is klinisch psycholoog aan de psychiatrische afdeling van de Johns Hopkins School of Medicine, waar hij de afgelopen zestien jaar onderzoek met psychedelica gedaan heeft, inclusief zijn huidige studies over psilocybine-ondersteunde psychotherapie voor kankerpatiënten die kampen met angst voor het levenseinde. Richards’ psychedelische onderzoek stamt uit 1963, en in de late jaren ’60 en beginjaren ’70 werkte hij samen met collega’s als Walter Pahnke en Stanislav Grof. Onlangs deed hij uitgebreid verslag van zijn decennialange wetenschappelijke carrière in psychedelica en menselijk bewustzijn in zijn boek Sacred Knowledge: Psychedelics and Religious Experiences. Stichting OPEN sprak met Richards, die direct heel toeschietelijk is en tegelijkertijd serieus en met tastbaar enthousiasme over zijn werk vertelt. [fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][Bill Richards zal bovendien een van de sprekers zijn op onze ICPR 2016-conferentie over onderzoek naar psychedelica.]

U bent klinisch psycholoog met een formele opleiding in theologie en vergelijkende godsdienstleer, en u heeft uw gehele carrière besteed aan het onderzoek naar de beloften van psychedelica bij klinische behandeling. Hoe zijn al deze uiteenlopende interessegebieden bijeengekomen?

Toen ik begon aan de universiteit, dacht ik dat ik dominee zou worden en deed ik een major in de filosofie en een minor in psychologie en sociologie. Daarna ging ik naar de faculteit Religiestudies van Yale, waar ik vakken volgde als hedendaagse hindoeïstische systemen en taalanalyse, en mijn perspectief op religie ontwikkelde zich tot een steeds rijkere en bredere visie. Maar aan het eind van het eerste jaar twijfelde ik of ik er wel geschikt voor was.

Daarna studeerde ik in Duitsland (aan de Universiteit van Göttingen), waar ik in 1963 per toeval op psychedelica stuitte. Terwijl ik sommige theologische vakken nogal pedant vond – soms werden er hele discussies gevoerd over de betekenis van een Hebreeuws woord – ontdekte ik tot mijn verbazing de ervaringsdimensie van religie aan de School of Medicine, waar verschillende alternatieve bewustzijnstoestanden serieus werden genomen, inclusief ervaringen van religieuze aard die als openbarend werden gezien.

Na Yale ging ik naar de Andover Newton Theological School en studeerde ik Godsdienstpsychologie, gevolgd door vakken aan de Brandeis universiteit met de humanistisch/transpersoonlijke psycholoog Abraham Maslow. Daarna kreeg ik een baan aangeboden in het werken met psychedelica en verhuisde ik van Boston naar Baltimore (waar ik psychotherapie-onderzoek deed met LSD, DPT, MDA en psilocybine aan het Maryland Psychiatric Research Center). Maar ik vond dat ik niet de juiste titels had om onderzoeker te worden, dus ging ik door met studeren aan de Catholic University, behaalde een doctoraat en werd gecertificeerd klinisch psycholoog.

Toen ik mijn doctoraal deed leek het alsof sommige mensen me aankeken alsof ik doelloos was – ik studeerde muziek, filosofie, psychologie en religie – maar als ik terugkijk, dan zie ik dat het de perfecte opleiding was voor het werk dat ik nu doe. Ik werd een psychedelisch therapeut lang voordat die naam uitgevonden was, en op een of andere manier leek het alsof ik intuïtief wist wat ik aan het doen was!

Wat was het eerste waar u aan begon te werken?

Toen ik in Baltimore aankwam hadden we twee overheidsbeurzen van het National Institute of Mental Health om onderzoek te doen naar LSD-ondersteunde psychotherapie: een voor het behandelen van alcoholisten en de andere voor het behandelen van wat we toentertijd ‘neurotici’ noemden, opgenomen mensen die depressief of angstig waren, of kampten met persoonlijkheidsstoornissen. Ik begon ook te werken met kankerpatiënten die worstelden met angst en depressie (waarvoor amper financiering beschikbaar was). Een van de redenen dat ik daarvoor werd aangenomen was mijn theologische achtergrond.

Door met zulke uiteenlopende groepen te werken heb ik gemerkt dat mensen gewoon mensen zijn, ongeacht hun diagnose. Iedereen ervaart rouw, schuld en woede, hoogtepunten en dieptepunten, en iedereen snakt naar een filosofie of een inzicht dat helpt om betekenis te geven aan het leven.

Kunt u me uitleggen hoe u te werk gaat met iemand in een klinische setting?

Het standaard-ontwerp voor een sessie met een psychedelische substantie is dat er twee therapeuten aanwezig zijn; de één is de hoofdtherapeut en de ander is de co-therapeut. We behandelen één persoon tegelijkertijd, zodat elke vrijwilliger de ruimte krijgt voor een inwendige focus. De deelnemer ligt op een bank; we gebruiken een oogmasker en een koptelefoon zodat ze kunnen ontspannen, maar ook om ze te helpen diep in hun geest te duiken. Dit zorgt voor een veilige en productieve manier van werken, want de vrijwilliger wordt niet afgeleid door zintuiglijke waarnemingen of wat er in de kamer gebeurt, of door enige druk om ‘sociaal’ te doen. Wanneer een initiële psychedelische sessie op deze manier wordt gestructureerd hebben mensen meestal een diepere ervaring dan ze in een andere setting zouden hebben. Wat betreft het meten van variabelen is het ook makkelijker om met één persoon tegelijk te werken. Als er meerdere vrijwilligers in de kamer zouden zijn, die tegelijkertijd psychedelische ervaringen hebben, dan zou dat het onderzoeksontwerp complexer maken.

Ik heb een artikel in The New Yorker gelezen waarin werd vermeld dat u een set “vlieginstructies” had opgesteld voor degenen die psychedelische therapie ondergaan. Wanneer heeft u deze instructies opgesteld en waarom?

Dat is niet iets wat ik ooit echt heb neergeschreven in een formeel document; het is meer iets als een informele checklist die ik persoonlijk deel met de behandelde. Het helpt bij het smeden van de relatie en creëert een gevoel van veiligheid. Het bestrijkt praktische zaken zoals hoe om te gaan met wc-bezoeken, of wat te doen als je misselijk wordt, tot hoe te navigeren binnen je bewustzijnsveld. Als er bijvoorbeeld iets bedreigends verschijnt, dan moedigen we deelnemers aan om hulp te vragen als ze dat nodig hebben, en om het dreigende beeld in de ogen te kijken. Met andere woorden, om er op af te gaan, want op het moment dat mensen controle zoeken door iets te vermijden, worden ze paranoïde en verward. Weerstand ontstaat meestal uit een verzet tegen wat gaande is. Onze fundamentele mantra is “vertrouw, laat los, wees open”. We moedigen de mensen tevens aan om hun intellect naar buiten te sturen om in de tuin te spelen tijdens de werkingsduur van het middel, in plaats van te proberen de ervaring direct cognitief te categoriseren.

Veel onderzoekers stellen dat de kracht van suggestie wellicht een rol speelt zodra medische professionals psilocybine toedienen. Is het inderdaad waarschijnlijker dat de patiënt onder zulke omstandigheden aan de verwachtingen van de therapeut zal voldoen (inclusief het vermijden van een ‘bad trip’)?

Het is van het hoogste belang dat mensen zich veilig voelen. We stellen hen voor dat ze hun geest “Open Huis” verklaren en dat ze bevestigen dat alles en iedereen welkom is. Ik zou echter zeggen dat de inhoud van een inwendige reis zelden door suggestie wordt beïnvloed, want mensen hebben radicaal verschillende ervaringen in identieke settings. In zeer lage doses zou psychologische suggestie een grotere rol kunnen spelen op het vlak van beeltenissen, maar in gemiddelde tot hoge doses lijkt de inhoud onafhankelijk te zijn van wat men zou verwachten, en is die vaak behoorlijk verrassend.

Het is vaak een worsteling voor mensen om hun taal en ideeën te coördineren met de daadwerkelijke ervaring die ze onder invloed van psychedelica hebben. Ik heb onlangs bijvoorbeeld met een atheïst gewerkt die een diepe spirituele ervaring had en achteraf verklaarde “God te hebben gezien”. Anderzijds zijn er ook mensen die heel graag een goddelijk visioen van Christus willen hebben, zoals sommige priesters, maar bij wie de ervaring uitdraait op het verwerken van problemen uit hun jeugd, zoals seksueel misbruik. Psychedelica lijken je keer op keer precies daar naartoe te brengen waar het werk gedaan moet worden.

Deze onvoorspelbaarheid is de reden dat sommige mensen psychedelica eng vinden, en ze als gevaarlijk bestempelen. Maar voor degene die het ontluikende proces doormaakt is er een ongelooflijke wijsheid en choreografie aan verbonden die het zeer betekenisvol maakt. Met andere woorden, wat er gebeurt is niet chaotisch of willekeurig – het heeft allemaal betekenis.

U noemt psychedelica ‘entheogenen’, wat letterlijk betekent dat ze ‘het goddelijke van binnen oproepen’, en uw werk richt zich op mystieke/religieuze ervaringen en hun baten. Veel godsdienstgeleerden hebben zich afgevraagd of chemisch opgeroepen mystieke ervaringen hetzelfde zijn als degene die zich spontaan voordoen. Wat denkt u?

Het kan heel goed zijn dat er een chemisch substraat verbonden is aan alles wat wij ervaren. We weten bijvoorbeeld dat DMT van nature in het menselijk lichaam wordt geproduceerd. Eén hypothese stelt dat wanneer iemand in een diep meditatieve staat een spiritueel moment beleeft, er meer DMT wordt gegenereerd, of dat misschien de verhouding tussen CO₂ en O₂ in het bloed verandert, of wat dan ook. Maar er is waarschijnlijk altijd wel een chemisch substraat verbonden aan wat we ook ervaren, met of zonder psychedelische stoffen.

Ik heb geen idee of heiligen in de geschiedenis psychogene paddenstoelen in hun stoofpot aten, dan wel dat hun natuurlijk biochemisch gestel er simpelweg voor zorgde dat ze mystieke ervaringen hadden. Wat is een goddelijke gift en wat wordt veroorzaakt door wat we eten? Wie zal het zeggen? Maar er bestaat geen twijfel over dat er soms enorm diepe mystieke ervaringen ontstaan wanneer iemand een adequate dosis psychedelica neemt, in een ondersteunende omgeving, en met serieuze intenties. Ze zijn fantastische hulpmiddelen omdat ze zo betrouwbaar potent zijn om mensen daadwerkelijk diepe, transformatieve bewustzijnstoestanden te helpen ervaren. De inhoud van (achteraf beschreven) transcendentale psychedelische sessies lijkt, vanuit een fenomenologisch oogpunt, niet te kunnen worden onderscheiden van de inhoud zoals die in de historische literatuur van het mysticisme wordt beschreven, dus het is waarschijnlijk dat ze inderdaad dezelfde ervaringskwaliteit en -diepte reflecteren.

U maakt gebruik van wetenschappelijke methoden om psychedelische ervaringen of bewustzijnstoestanden te verkennen die vaak hoogst persoonlijk en onuitspreekbaar zijn. Is het voor de wetenschap echt mogelijk mystieke ervaringen te onderzoeken?

De wetenschap is het onderzoeksontwerp. Stel dat de ene persoon Rilatine krijgt en de andere psilocybine met dezelfde verwachting in een “dubbelblind” ontwerp; het enige verschil is de inhoud van de capsule, die niemand kent behalve de apotheker. De wetenschap stelt op die manier vast dat het inderdaad echt de psilocybine is die de diepe ervaring veroorzaakt, en niet louter de suggestie, want degenen die Rilatine hadden gekregen rapporteerden niet dezelfde ervaringen[1].

Ik voer momenteel een psychedelisch onderzoek uit met leidende figuren van verschillende wereldreligies. Er is een controlegroep-wachtlijst, dus na screening en selectie worden sommigen direct willekeurig ingedeeld voor voorbereiding voor psilocybine terwijl anderen 6 maanden moeten wachten voordat ze de actieve fase van de studie ingaan. We zijn aan het vergelijken wat er gebeurt met degenen die al psilocybine hebben gekregen en zij die het nog niet hebben gehad, en we verzamelen de informatie door middel van vragenlijsten, en formele interviews met familie en collega’s. In het bijzonder zijn we geïnteresseerd in veranderingen in houdingen en gedrag, die meestal worden waargenomen na het beleven van transcendentale bewustzijnstoestanden. De bewustzijnstoestand die we “mystiek” noemen, gekarakteriseerd door ervaringen van eenheid, overstijging van tijd en ruimte, intuïtieve kennis, heiligheid, diepgevoelde positieve stemmingen en onbeschrijflijkheid, lijkt niet alleen enorm betekenisvol te zijn voor degenen die het meemaken en het zich herinneren, maar lijkt ook bij te dragen aan wat William James “fruits for life” noemde.

Waarom is het belangrijk om zulke toestanden te verkennen?

Sommige mensen leven gewoon hun leven, zonder zich ooit af te vragen waar we vandaan komen, waar we heen gaan en waarom we op dit planeetje zijn, tollend door de ruimte. Anderen doen dat wel. Misschien is het een gen. Sommigen van ons hebben een religieus of filosofisch gen dat wil begrijpen wat het leven betekent. Ik denk dat de meeste mensen zich dit soort vragen stellen wanneer het leven zwaar wordt, wanneer ze gedwongen zijn de dood te benaderen (hun eigen dood of die van een naaste) of zelfs wanneer ze de geboorte van een kind zien. Het is dat gevoel van mysterie.

Ik vind het een mooie gedachte dat we, in onze huidige evolutie binnen het bewustzijn, beginnen te begrijpen dat we nog steeds aan het ontstaan zijn en wakker worden. Ik denk dat de hedendaagse focus in onze cultuur op meditatie, spirituele ontwikkeling, yoga enzovoort een reflectie is van ons verlangen om te ontwaken in een ruimer bewustzijn. Ik denk dat mystiek bewustzijn simpelweg intrinsiek is aan ons bestaan.

Onderzoek heeft aangetoond dat psychedelica, met een hoge mate van betrouwbaarheid, het optreden van mystieke vormen van bewustzijn bij gezonde vrijwilligers mogelijk maken. Zou u dus zeggen dat mystieke ervaringen essentieel zijn voor de baat die mensen hebben bij psychedelische behandelingen?

Ja. Als er maar één essentiële factor zou zijn, dan zou dat het zijn. Het ervaren van een gevoel van een verenigd bewustzijn is levensveranderend voor veel mensen. In dat opzicht zijn we dan ook niet zozeer onderzoek aan het doen naar het effect van psilocybine, maar bestuderen we veeleer het effect van bepaalde alternatieve toestanden van het menselijke bewustzijn.

De meest drastische omschakelingen in houding en gedrag lijken te gebeuren in de nasleep van een mystieke ervaring. We zien veranderingen in het concept dat mensen hebben van wat de aard van de werkelijkheid is, wie ze zijn, hun verbondenheid met anderen; het geeft ze een gevoel van vertrouwen dat er niets van binnen zit dat niet kan worden vergeven en opgelost; er is een toename van eigenwaarde; een waardering van de schoonheid en het koesteren van anderen, zelfs van degenen waar ze het niet mee eens zijn. De ideale behandeling lijkt er één te zijn die zowel de ervaring van psychodynamische verwerking in zich heeft alsook een bepaald soort van mystieke transcendentie.

Daagt het hebben van een psychedelische ervaring het vigerende materialistische wereldbeeld uit?

Ik zou eerder zeggen dat het dat verrijkt of verdiept. Filosofisch beschouwd denk ik dat de vraag die wordt opgeroepen is, “wat is de uiteindelijke aard van materie?” Bekeken vanuit het perspectief van de kwantummechanica beginnen we nu pas te begrijpen dat de zogenaamde “materiële werkelijkheid” een diepere gelaagdheid kent.

Uit psychedelisch onderzoek komt consistent naar voren dat het hebben van mystieke ervaringen een sterk effect heeft op het wegnemen van de angst om dood te gaan; iets aan deze toestanden maakt dat ze echter aanvoelen dan de alledaagse realiteit. Dit werpt het klassieke geest/lichaam-probleem op: wat is de relatie tussen de hersenen en het bewustzijn? Als het inderdaad zo is, zoals sommigen theoretiseren, dat het brein het bewustzijn ontvangt en verwerkt, zoals een radio radiosignalen ontvangt, waar komt dat bewustzijn dan vandaan? Een ander voorbeeld: als je een televisietoestel uit elkaar haalt, dan zie je nergens enig spoor van de blonde nieuwslezeres die net nog het journaal erin presenteerde. Maar de uitzending was er wel degelijk – ze kwam ergens vandaan. We staan aan de drempel van een fascinerende verkenningshorizon, in de psychiatrie, in religiestudies, en in de natuurwetenschap. Uiteindelijk weten we eerlijk gezegd nog steeds niet wat we zijn.

Veel van de onderzoeken van de eerste generatie zijn op meerdere vlakken gebrekkig, soms zelfs onethisch genoemd. Was dit simpelweg hoe wetenschap destijds werd bedreven, of speelde het ‘wilde enthousiasme’ voor deze nieuwe soort substanties een rol in de soms roekeloze manier waarop experimenten werden uitgevoerd? Historisch gezien heeft het geleid tot maatschappelijke hysterie en uiteindelijk in restrictieve wetgeving, waarvan het decennia heeft geduurd om weer te herstellen.

Er was aanvankelijk veel enthousiasme. Toen psychedelica voor het eerst in de moderne westerse cultuur verschenen, werden ze gewoon per post verstuurd naar therapeuten. Timothy Leary was niet de enige die met deze stoffen werkte. Veel mensen werkten er op klinische manier mee in universiteiten of privépraktijken, zowel in Europa als in Noord-Amerika, om te experimenteren omtrent hun nut. Terwijl sommige clinici geen getrainde onderzoekers waren en zonder controlegroepen werkten, waren er ook veel die hun onderzoeken met grote verantwoordelijkheid en zorg uitvoerden. Psychedelica hebben in feite een merkwaardige veiligheidsstatus. Inheemse groepen hebben deze chemicaliën in hun plantaardige vormen (ayahuasca, psilocybine-bevattende paddenstoelen, peyote, enz.) duizenden jaren lang in groepsverband gebruikt, zonder dat iemand ook maar één keer hun bloeddruk mat.

In de jaren ’60 waren we niet voorbereid om met psychedelica om te gaan, en velen maakten er op klunzige wijze misbruik van. De media reageerden gealarmeerd en al snel werden psychedelica miskend. Tegenwoordig is de pers veel evenwichtiger en benadert ze psychedelica vanuit een veel kalmer en meer gegrond perspectief.

Hoe komt dit? Onze onderzoeksontwerpen zijn dezer dagen veel strikter. We hebben sindsdien decennialang getuigschriften en statistieken verzameld over hoe bijzonder deze medicijnen zijn. Het hele veld is volwassener geworden – we weten meer. We zijn slimmer. We hebben geleerd dat psychedelica niet voor iedereen zijn. Er is een scala aan manieren om persoonlijke en spirituele groei te ontwikkelen, dus zelfs als ze ooit legaal beschikbaar worden, denk ik niet dat iedereen erin geïnteresseerd zal zijn ze te gebruiken. Sommige mensen zouden zelfs wijselijk moeten worden geadviseerd ze niet te gebruiken, zoals zij die een zware mentale aandoening hebben.

Stel dat u alle middelen voor wetenschappelijk onderzoek tot uw beschikking zou hebben, welke vraag zou u dan beantwoord willen zien?

In mijn boek staan drie hoofdstukken die dergelijke vragen behandelen – een met betrekking tot medische, een met betrekking tot educatieve en een met betrekking tot religieuze perspectieven – en ik zou elk van deze paden kunnen bewandelen. Op medisch vlak lijkt de behandeling van verslavingen met psychedelica erg hoopvol. Naast medische behandeling zouden ze ook erg veelbelovend kunnen zijn in het ondersteunen van creativiteit, en misschien is dat wel wat ik zou onderzoeken.

Een probleem is dat mensen die in het algemeen geen psychedelica zouden moeten nemen – zoals jonge mensen, die het recreatief doen – dat wel doen terwijl verantwoordelijke, gevestigde geleerden het niet doen. Dus wat we vaak in de pers zien zijn verhalen over hoe jongelingen op de spoeddienst belanden, in plaats van te horen hoe wetenschappers nieuwe inzichten verwerven door het gebruik van psilocybine, DMT, mescaline of LSD. Steve Jobs heeft ooit beweerd dat psychedelica hem cruciale intuïtieve inzichten hebben gegeven die de creativiteit in zijn leven vergrootten. Ik zou het fantastisch vinden om goedgetrainde fysici aan de top van hun onderzoeksgebied een gestructureerde psychedelische ervaring te geven. Uit een dergelijk onderzoek zouden zeer waardevolle nieuwe inzichten en perspectieven kunnen voortvloeien.

Ik heb ook de wilde fantasie dat het ooit mogelijk wordt (voor mensen die religiestudies volgen) om een psychedelische ervaring te hebben die studiepunten waard is. Ongeacht mensen studeren om een christelijke priester, een joodse rabbijn, een hindoeïstische of boeddhistische priester of een islamitische imam te worden, stel ik voor dat het hebben van een diepe religieuze ervaring deel zou uitmaken van hun opleiding, in plaats van enkel terug te vallen op geschriften of tradities.

Heeft u nog plannen voor toekomstig psychedelisch onderzoek dat u zou willen uitvoeren?

Ik zou het heel mooi vinden als de waarde van psychedelica voor sociopathische persoonlijkheden zou worden onderzocht. De manier waarop we heden ten dage gevangenissen vullen is niet verlicht te noemen. Er zijn manieren om mensen met een traumatische jeugd te helpen een gevoel van persoonlijke waarde en respect voor anderen te ontwikkelen, en een gevoel voor moraliteit dat oprecht is en niet opgelegd, maar in plaats daarvan van binnenuit komt. Het zou niet goedkoop zijn en het zou intensieve therapie vergen, maar in vergelijking met iemand levenslang op te sluiten, zou het economisch en ook vanuit altruïstisch oogpunt heel zinvol zijn. Zeker voor jonge mensen die net in het gevangenissysteem terechtkomen, zou zo’n behandeling misschien wel hun levensloop kunnen veranderen.

[1] Zie csp.org/psilocybin voor gepubliceerde studies en commentaar.

[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]